زندگانی ابوبکر صدیق رضی الله عنه

دشواری تحقیق تاریخی در باره وقایع فتح شام:

تحقیق در باره اختلاف مؤرخان در مورد ترتیب وقایع آسان نیست. در روایت طبری و هم‌فکرانش ملاحظه کردی که خالد بن سعید به محض اینکه امر ابوبکر را در باره پیشروی در شام دریافت داشت از سرحدات شام عبور کرد و رومی‌ها و طرفداران‌شان که وردرروی او قرار داشتند بدون جنگ عقب‌نشینی کردند و اینکه باهان فرمانده روم، شروع به عقب‌نشینی به طرف دمشق کرد، خالد نیز او را تعقیب می‌کرد تا به نزدیکی مرج الصفر رسیدند، از آنجا باهان برگشت که فرزندش از جمله آنان بود. در این اثناء خالد با دسته‌ای از یارانش فرار کرد تا به ذالمروه در نزدیکی مدینه رسید و بقیه سپاهیان مسلمین را عکرمه به حدود شام عقب نشاند و در آنجا اقامت کرد تا ابوبکر امرا و سپاهیانی به کمک او فرستاد که با او به سوی یرموک پیش رفتند بدون اینکه با رومی‌ها برخوردی داشته باشند و سپاه روم در ساحل دیگر یرموک بود.

در طول دوماه بین دو نیرو جنگی درنگرفت خلیفه از جمود موقعیت و عدم تحرک آنان در این دو ماه دلگیر شد و خالد بن ولیدسرا به کمک آنان فرستاد و خالد سپاهش در یرموک اقامت کرد تا اینکه بالآخره سپاه هرقل را به طرز فاحشی شکست دادند. روزی که خالد این فتح را به پایان برد محمیه ابن زنیم به عنوان قاصد از مدینه آمد و خبر آورد که ابوبکرسوفات یافت و عمرسجانشین او شد و او خالد را از فرماندهی سپاه عزل کرد.

این روایت طبری و همفکران او بود. ولی بلاذری و امثال او می‌گویند: واقعه یرموک در زمان عمرساتفاق افتاده و به عقیده آنان این فتح آخرین وقایع شام است، همانگونه متذکر می‌شود که ابوبکر ابوعبیده را بر مسلمانان شام امیر قرار داد و او را با سپاهی کمک کرد که خالد بن سعید هم جزو آن بود. و ابوعبیده جابیه را فتح کرد و بعد در پیشرفت او سستی رخ داد و نامه‌های متعدد به خلیفه نوشت و با الحاح از او کمک می‌خواست و از قدرت و نیرومندی روم خبر می‌داد تا بالآخره ابوبکر خالد بن ولید را از عراق به شام می‌فرستد و او را فرمانده سپاه مسلمانان می‌سازد و ابوعبیدهسرا از فرماندهی معزول می‌کند.

ابن ولید حرکت می‌کند تا به قوای مسلمانان در قنات بصری می‌رسد، در اینجا بود که مسلمانان با قوای عظیم روم که در اجنادین جمع شده بودند برخورد کرده و بر آن‌ها غالب شدند. سپس دمشق را محاصره کرده و محاصره به درازا کشید پیش از اینکه درهای دمشق باز شود. روزی که درهای دمشق باز شد قاصدی از مدینه آمد و وفات ابوبکر و جانشینی عمر و عزل خالد را خبر داد.