ایجاد اضطراب به اسم دین و علت آن:
امر دومی که فتنه اسود و مسیلمه و طلیحه بدان دلالت می‌کند، این است که اضطراب و آشفتگی دینی در این عصر در میان قوم به حد کمال رسیده و زمینه را برای تحریک مردم به نام دین آسان ساخته بود. این اضطراب و تردد عقیده مربوط به تعصب و جانبداری مردم از دین نبود، بلکه برعکس به عدم استقرار عقیده ثابتی در روح مردم و عدم اعتماد و اطمینان در آنان بازمی‌گردد. نصرانی و یهودی و مجوسی و بت‌پرستی در کنار هم بود، هریک از این ادیان طرفداران آشکار و پنهانی داشت، اما همه این‌ها محل چون و چرا بودند که کدام حق است و کدامیک برای تأمین سعادت و خیر جامعه مناسب‌تر است. همین سرگردانی مردم بود که مطالعه عقاید و افکار مردم را بر مدعیان نبوت آسان کرده بود و آنان را با انواع حیله و نیرنگ که مردم آن‌ها را نشانه صدق مدعیان نبوت می‌پنداشتند فریب دهند. به همین وسیله مدعیان نبوت نتوانستند در اطراف خود اتباع زیادی فراهم آورند و در آغاز کار به پیشرفت‌هایی نیز نائل آیند.