امپراطوری اسلامی و اساسی که این امپراطوری بر آن قرار میگیرد:
حکومت ابوبکرستا ماوراء بلاد عرب امتداد یافت و زمینه را برای امپراطوری اسلامی وسیعی آماده ساخت، آیا این یک تصادف محض بود که عواملی سبب پیروزی آن شد، یا تطوری که ما آن را تصویر و ترسیم نمودیم و اسلام سبب به وجودآمدنش بود، این فتح را تأمین و تضمین کرد و چون امپراطوری اسلامی به اوج خود رسید این فتوحات را به نهایت رساند. میتوانم بدون هیچ شک و تردیدی بگویم که، این تطور حتمی بود، زیرا تعالیم اسلامی طبیعتاً این تطورات را در برمیگیرد و به علاوه اسلام در ذات خود امپراطوری است، همانگونه که مردمی هم هست، هرچند طرز تفکر در امپراطوری اسلامی با طرز تفکر امپراطوریهای عصر ما در اساس و اهداف اختلاف دارد. اختلافی که هست در این است که اسلام مردم را به آزادی عقیده دعوت میکند و بر مؤمنین به اسلام، واجب میکند که از آزادی عقیده با مال و جان دفاع کنند.
در عین حال که اسلام مردم را به سوی آزادی عقیده دعوت میکند مجبورشان نمیکند که برخلاف میل خود به آن بگروند، اجباری در دین نیست، اسلام برای هر انسانی آزادی نظر و سنجش میخواهد تا همه سخنان را گوش کرده و از بهترین آنها پیروی کند، اسلام مطمئن است که به محض اینکه مردم بر تعالیم عالیهاش آگاهی پیدا کند از آن پیروی خواهند کرد، چه اسلام مردم را به سوی آنچه که عقل و خرد انسانی آن را میپذیرد و فطرت سلیم انسان با آن توافق دارد فرا میخواند.