شرح عقیده طحاویه

ولادت و بزرگ شدن او

امام طحاوی بنا به روایت شاگردش، ابن یونس در سال ٢٣٩ هجری قمری متولد شد. اکثر کسانی که شرح حالش را نوشته‎اند، چنین آورده‎اند، که درست همین است.

همه آنان جز ابن ندیم اتفاق نظر دارند که وفاتش سال ٣٢١ هجری قمری بوده، اما به نظر ابن ندیم، تاریخ وفاتش، سال ٣٢٢ هجری قمری می‎باشد.

طحاوی در خانه‌ی علم و فضل بزرگ شد. پدرش از دانشمندان شعر و روایت بود. مادرش از زمره‌ی اصحاب شافعی به حساب می‎آید که در مجلس ایشان حضور داشته‎اند. دایی‎اش (مامایش)؛ امام مزنی فقیه‎ترین شاگرد امام شافعی و ناشر علم وی می‎باشد.

امام طحاوی معاصر ائمه و حافظین حدیث از صاحبان کتاب‌های ششگانه حدیثی و کسانی که در طبقه‌ی آنان بوده‎اند، بود و با برخی از آنان در روایت‌هایشان مشارکت داشته است.

او فرهنگ نخستش را از خانواده‌ی علمی‎اش گرفته، سپس به حلقه‎های علم که در مسجد عمرو بن عاص برپا می‎شد، روی آورد. قرآن را نزد ابوزکریا یحیی بن محمد بن عمروس حفظ نمود؛ کسی که درباره‎اش گفته‌اند: در مسجد جامع هیچ ستونی وجود ندارد مگر آنکه او قرآن را نزد آن ختم نموده است.

امام طحاوی نزد دایی‎اش (مامایش)، مزنی علم فقه آموخته و قسمت‌هایی از «مختصر مزنی» که از علم شافعی و مفهوم گفته‎اش گرفته، از وی شنیده است. مزنی اولین کسی بوده که طحاوی از وی فقه آموخته است. امام طحاوی، از مزنی حدیث شنیده و آن را نوشته و روایت‌ها و نقل‎هایش از شافعی به سال ٢٥٢ هجری قمری شنیده است. طحاوی به خدمت اکثر کسانی که هم کیش مزنی بوده‎اند، رسیده و از اکثرشان، روایت نموده است.