پاسخ به اشکال و ابهام وارده در خصوص سلام ابراهیمی
اینجا سؤال مشهوری هست و آن اینکه: پیامبر ج برتر از ابراهیم ÷ است، پس چگونه برای پیامبر ج درود و سلام خواسته می‌شود مانند درود و سلامی که برای ابراهیم بوده است، با وجودی که در اصل باید مشبه به برتر از مشبه باشد؟ و این دو چیز متناقض چگونه با هم جمع می‌شوند؟
علماء در پاسخ آن، جواب‌های متعددی ارائه داده‌اند که بسط و تفصیل آن در اینجا نمی‌گنجد[٦٦٧].
بهترین و نیکوترین جواب این است که: آل ابراهیم در میانشان پیامبرانی بوده‌اند که مانند آنان در میان آل محمد نیست، پس وقتی که برای محمد و آل محمد، درود و سلامی فرستاده می‌شود مانند درود و سلامی که برای ابراهیم و آل ابراهیم بوده در حالی که میانشان پیامبران بوده‌اند، برای آل محمد آنچه که لایق و شایسته آنان است، حاصل می‌شود، چون آنان به درجه پیامبران نمی‌رسند و فضیلت اضافی که برای پیامبران است، باقی می‌ماند.
پاسخ نیکوتر و بهتر از پاسخ فوق، این است که: پیامبر ما حضرت محمد ج از میان آل ابراهیم و صد البته افضل آل ابراهیم است. پس گفته ما «کما صليت علی آل[٦٦٨] ابراهيم» «همچنان که بر آل ابراهیم درود فرستادی»، شامل درود و سلام بر پیامبر ج و سایر پیامبران از ذریه و فرزندان ابراهیم می‌شود، بلکه شامل ابراهیم نیز می‌شود همچنان که خداوند متعال می‌فرماید:
﴿۞إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰٓ ءَادَمَ وَنُوحٗا وَءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ وَءَالَ عِمۡرَٰنَ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ٣٣﴾[آل عمران: ٣٣]
«همانا خدا آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر مردم جهانیان برگزید».
پس ابراهیم و عمران در آل ابراهیم و آل عمران داخل هستند. همچنین خداوند متعال می‌فرماید:
﴿إِلَّآ ءَالَ لُوطٖۖ نَّجَّيۡنَٰهُم بِسَحَرٖ٣٤﴾[القمر: ٣٤]
«بجز خاندان لوط که به وقت سحر نجاتشان دادیم».
که در اینجا لوط در آل لوط داخل است. در جای دیگر خداوند سبحان می‌فرماید:
﴿وَإِذۡ نَجَّيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ﴾[البقرة: ٤٩]
«و [یاد کنید] آنگاه که شما را از فرعونیان نجات دادیم».
همچنین می‌فرماید:
﴿أَدۡخِلُوٓاْ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ أَشَدَّ ٱلۡعَذَابِ٤٦﴾[غافر: ٤٦]
«فرعونیان را در سخت‌ترین عذاب داخل کنید».
همانا فرعون در آل فرعون داخل است. به همین خاطر در اکثر روایات وارده درباره سلام و درود بر پیامبر ج «کما صلّيت علی آل ابراهيم» آمده و در بسیاری از این روایات، «کما صلّيت علی إبراهيم» آمده و «کما صلّيت علی إبراهيم و علی آل إبراهيم» وارد نشده مگر در روایات کمی[٦٦٩]. علت امر فقط این است که در عبارت «کما صلّيت علی إبراهيم» آل ابراهیم هم به تبع آن در آن داخل می‌شود. به همین صورت در عبارت «کما صلّيت علی آل ابراهيم» پیامبر ج در آل ابراهیم، داخل است.
همچنین وقتی ابواوفی س صدقه خود را برای پیامبر ج آورد، پیامبر ج برایش دعا کرد و فرمود: «اللهم صلّ علی آل أبي أوفی»[٦٧٠] «بار خدایا! بر خاندان ابی اوفی درود بفرست». پس بنابر روایت کسانی که درود ابراهیمی را چنین روایت کرده‌اند: «کما صليت علی إبراهيم، وعلی آل إبراهيم» پیامبر ج در آنها داخل نمی‌شود چون ابراهیم و آل ابراهیم را جداگانه ذکر کرده است[٦٧١].
[٦٦٧]- شیخ علامه ابن قیم آن را به طور مفصل آورده و در کتاب «جلاء الافهام» صفحات ٢١٩ و ٢٣٢ حق مطلب را ادا نموده است.
[٦٦٨]- این کلمه از نسخه خطی (ب) افتاده است.
[٦٦٩]- در راویت ابوسعید خدری جمع میان این دو عبارت، (یعنی کما صلیت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم) وارد شده، همان طور که در «صحیح البخاری» به شماره‌های: ٤٧٩٨ و ٦٣٥٨ وجود دارد. همچنین در روایت کعب بن عجرة که احمد در مسند خود، ٤/٢٤٤؛ و بیهقی در «الأسماء و الصفات»، ٢/١٤٧ و ١٤٨ آن را روایت کرده‌اند، و در روایت طلحة بن عبدالله که نسائی، ٣/٤٨ آن را آورده، و در روایت ابومسعود انصاری که دارقطنی، ١/٣٥٥ آن را آورده، جمع میان دو عبارت مذکور آمده است.
[٦٧٠]- بخاری به شماره‌های: ١٤٩٧، ٤١٦٦، ٦٣٣٢ و ٦٣٥٩؛ و مسلم به شماره: ١٠٧٨ از طریق روایت عبدالله بن ابی أوفی آن را نقل کرده‌اند. ابوداود نیز به شماره: ١٥٩٠؛ نسائی، ٥/٣١؛ ابن ماجه به شماره: ١٧٩٦؛ طیالسی به شماره: ٨١٩؛ ابن خزیمه به شماره: ٢٣٤٥؛ احمد در «المسند» ٤/٣٥٣، ٣٥٤، ٣٥٥ و ٣٨٣؛ طحاوی در «مشکل الآثار»، ٤/١٦٢؛ بغوی به شماره: ١٥٦٦؛ بیهقی در سنن خود، ٢/١٥٢؛ و ابونعیم در «الحلیة»، ٥/٩٦ آن را روایت کرده‌اند.
[٦٧١]- از عبارت «بلکه آن شامل ابراهیم هم می‌شود» تا اینجا از نسخه خطی (ج) ساقط شده است.