دستمزد دادن به کسی جهت تلاوت قرآن و هدیه نمودن آن به مرده
دستمزد دادن به کسی تا قرآن بخواند و آن را به مرده هدیه نماید، این کاری است که هیچ یک از سلف صالح آن را نکردهاند و هیچ یک از ائمه و پیشوایان دین بدان امر ننمودهاند و در آن رخصت قائل نبودهاند. دستمزد دادن به کسی جهت خود تلاوت قرآن بدون هیچ اختلافی میان علما، جایز نیست، علما تنها در جواز دستمزد دادن به کسی برای تعلیم و مانند آن که نفع و سودی به دیگران میرسد، اختلافنظر دارند. ثواب هیچ عملی به مرده نمیرسد مگر آنکه آن عمل فقط برای خدا باشد، و دستمزد دادن به کسی جهت تلاوت قرآن، عبادتی خالص برای خدا نیست در نتیجه ثواب آن از جمله ثوابهایی نیست که به مردگان هدیه داده شود به همین خاطر کسی نگفته است که: او شخصی را به کرایه میگیرد تا روزه بگیرد و نماز بخواند و ثواب آن را به مرده هدیه میکند. اما هرگاه به کسی که قرآن میخواند و آن را یاد میدهد و قرآن را یاد میگیرد پولی برای این کار به عنوان کمک به اهل قرآن داده شود، این کار از جنس صدقه به جای مرده است و این عمل جایز میباشد.
در کتاب «الاختیار»[١١٤٩] آمده است: «اگر کسی وصیت کند به اینکه چیزی از مالش به کسی که بر سر قبرش قرآن میخوانده داده شود، این وصیت باطل است، چون این کار جزو اجرت و مزد دادن به کسی جهت تلاوت قرآن بر سر قبر میباشد».
زاهدی[١١٥٠] در کتاب «القنیة» میگوید: اگر کسی مالی را وقف کسی کند در کنار قبرش قرآن میخواند، این وقف باطل است.
[١١٤٩]- اختیار، ٥/٨٤. این کتاب شرح کتاب «المختار» یکی از چهار کتاب معتمد در نزد علمای متأخر حنفی میباشد. هر دو کتاب (المختار والاختیار) اثر ابوالفضل مجدالدین عبدالله بن محمود بن مودود موصلی حنفی مذهب، متوفای سال ٦٨٣ هجری است. او کتاب «المختار» را در عنفوان جوانی نوشته که اقوال امام ابوحنیفه در آن آمده است. این کتاب به دست طلبهها رسید و در فتوا به عنوان مرجع و منبعی برای آنان شد. بعداً ابوالفضل مجدالدین شرحی برای این کتاب تألیف کرد و آن را «الاختیار» نام نهاد که در این کتاب به علتهای مسائل و معانی آن اشاره کرده و فروعی که مورد نیاز بود در آن آورده است و در نقل عبارات بر آن تکیه میشود. این کتاب در پنج جلد نازک در مصر به چاپ رسیده و شیخ محمود ابودقیقه بر آن حاشیه نوشته است؛ نگا: «الفوائد البهیة»، ص ١٠٦.
[١١٥٠]- او مختاربن محمودبن محمد ابوالرجاء نجمالدین زاهدی غزمینی ـ منسوب به غزمین از شهرهای خوارزم است ـ حنفی مذهب، متوفای سال ٦٥٨ هجری میباشد. او از امان بزرگ و فقهای برجسته و دانشمندی کامل بود. وی در مسائل اختلافی و مذهب دستی توانا داشت و در کلام و مناظره خیلی ماهر بود. زاهدی در ابتدای کتاب «القنیة» آورده که وی این کتاب را از کتاب «منیة الفقهاء» اثر استادش، فخرالدین بدیع بن ابی منصور حنفی برگرفته و آن را «قنیة المنیة لتتمیم البغیة» نام نهاده است. این کتاب هرگز به چاپ نرسیده است. ابن عابدین شامی در حاشیه خود به نام «رد المحتار علی الدرالمختار» بسیار از او نقل کرده است؛ نگا: «کشفالظنون»، صفحات ١٣٥٧ و ١٨٨٦؛ و «الفوائد البهیة»، صفحات ٥٤ و ٢١٢-٢١٣.