فقه جامع بانوان

فهرست کتاب

۵- حکم آب مستعمل

۵- حکم آب مستعمل

آب مستعمل آبی است که از اعضاء شخص وضو گیرنده یا غسل کننده جدا می‌شود. ای خواهر یکتا پرستم بدان که حکم این آب مانند حکم آب مطلق است و دلیلی بر خروج آن از پاک کنندگی وجود ندارد.

ربیع‌بن‌معوذ در توصیف وضوی رسول‌خد‌اصروایت می‌کند که: «و با باقی ماندۀ آب وضو، که در دست داشت سرش را مسح کرد». (به روایت از احمد و ابوداود).

از ابوهریره سروایت شده است که: «رسول‌خداصدر یکی از کوچه‌های مدینه با او روبرو شد در حالی که او جنب بود لذا از رسول‌خدا صدور شد سپس رفت و غسل کرد و آنگاه آمد. فرمود: کجا بودی ای ابوهریره؟ عرض کرد: جنب بودم و به همین خاطر نمی‌خواستم با این حالت همنشین تو باشم. پیامبر فرمود: سبحان‌الله مؤمن نجس نمی‌شود». (به روایت از جماعت).

خواهر مسلمان! این حدیث دلیل بر این است که زن یا مرد با جنابت نجس نمی‌گردد. لذا قرار دادن آبی که با بدن شخص بی‌وضو تماس پیدا کرده در ردیف آب‌های غیر پاک کننده غیر موجه است، چون نهایت آن است که دو پاک باهم تماس پیدا کرده‌اند و چنین تماسی هم تأثیری ندارد. ابن‌منذر گوید: از علی وابن‌عمر و ابی‌امامه و عطاء و حسن و مکحول و نخعی روایت شده که دربارۀ کسی که مسح را فراموش کرده گفته‌اند: اگر ریشش‌تر باشد مسح سرش با آن کفایت می‌کند. منذری گوید: این گفته ایشان دلیل بر این است که: آب مستعمل پاک کننده است، و این مذهب یکی از روایات امام‌مالک و شافعی است و ابن‌حزم این مذهب را به سفیان ثوری و ابوثور و جمیع اهل ظاهر نسبت داده است.

از حذیفه‌بن یمان روایت شده که رسول‌خداصبا او روبرو شد در حالی که جنب بود، لذا از ایشان کناره‌گیری کرد و رفت و غسل کرد و سپس آمد و عرض کرد: من جنب بودم، فرمود: «بی‌گمان مسلمان نجس نمی‌گردد». (به روایت جماعت از حدیث ابی‌هویره).

به نزد جمهور علماء اعضای فرد مسلمان پاکیزه است، چون به دوری گزیدن از پلیدی‌ها خوی گرفته است بر خلاف فرد مشرک زیرا انسان مشرک از پلیدی‌ها دوری نمی‌گزیند و دلیل آن آیۀ:

﴿إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِكُونَ نَجَسٞ[التوبة: ۲۸].

است یعنی «به تحقیق مشکران نجسند».

خواهر مسلمان بعضی از این آیه استنباط کرده‌اند که مشرکان در اعتقاد نجس هستند و دلیل آنان بر صحت این تأویل این است که: خدای متعال ازدواج با زنان اهل کتاب را مباح کرده و معلوم است آن کس که با آن‌ها مجامعت می‌کند نمی‌تواند از عرق بدن آن‌ها اجتناب نماید، و با این حال همان چیزی بر شوهر او واجب می‌شود که بر شوهر زن مسلمان واجب گردیده است.