فقه جامع بانوان

۳- زن در حال احداد اگر از حیض پاک شود باید غسل کند

ام‌عطیه لگوید: «ما از تعزیۀ بیش از سه روز نهی می‌شدیم مگر برای شوهر، که چهارماه و ده روز می‌بایست عزا داشته باشیم، و از سرمه زدن به چشمان، و استفاده از مواد خوشبو و پوشیدن لباس رنگارنگ بجز پارچۀ یمنی به نام عصب، خودداری می‌کردیم و به هنگام پاک شدن از خون حیض که غسل می‌کردیم به ما رخصت داده می‌شد از قسط، و اظافر که دو نوع بخور خوشبو هستند استفاده کنیم، و از رفتن به دنبال جنازه‌ها نیز منع می‌شدیم». (روایت از بخاری).

ابن‌منذر گوید: علماء بر این اجماع دارند که: جایز نیست زن در حال احداد برای فوت شوهرش لباس رنگارنگ بپوشد، مگر اینکه با رنگ سیاه باشد که رخصت داده شده است، زیرا رنگ سیاه برای زینت به کار گرفته نشده بلکه لباس حزن و ماتم است و مالک و شافعی بر این رأیند و عروه عصب را نیز مکروه دانسته است، و مالک، نوع غلیظ آن را مکروه می‌داند.

نووی گوید: اصح مذهب ما، تحریم آن به طور مطلق است، ولی حدیث فوق حجت کسانی است که آن را جایز می‌دانند.

و ابن دقیق العید گوید: از مفهوم حدیث استنباط می‌شود که پوشیدن لباس رنگ نشده و سفید جایز است. و مالکی‌ها پوشیدن نوع عالی آن را که برای زینت از آن استفاده می‌شود منع کرده‌اند و لباس سیاه نیز همین حکم دارد.

نووی گوید: اصحاب ما رخصت داده‌اند لباس‌هایی که برای زینت رنگ نشده است پوشیده شود.

و در پوشیدن لباس ابریشم اختلاف دارند:

اصح مذهب شافعی، منع آن به طور مطلق است خواه رنگ شده باشد یا نباشد، زیرا برای زینت زنان مباح گشته است و زن در حال عزاء از پوشیدن لباس زینتی منع شده است، و در این مورد همانند مردان پوشیدن لباس ابریشم برای وی حرام است. و دربارۀ استفادۀ زینتی از طلا و نقره و لؤلؤ و امثال آن، دو رأی وجود دارد.

قول اصح بر جواز آن است. ولی این رأی قابل اعتراض است، چون اگر از ناحیۀ معنی به آن بنگریم استفاده از آن‌ها با هدف از احداد در تعارض است. و مرجح آن است منع شود.

و گوید: رخصت استفاده از قسط و أظفار برای زنی که بعد از حیض، غسل می‌کند به خاطر زدودن بوی کریه خون است نه برای خوشبو کردن.

ابن‌حجر گوید: مقصود از خوشبو کردن به آن دو، آن است: هرکدام با موادی دیگر مخلوط و به صورت خمیر در آید و ماده‌ای معطر گردد، ولی در اینجا منظور از استفاده از آن دو، زدوددن بوی کریه و آثار خون است نه خوشبو کردن.

و به زعم داودی، منظور آن است: قسط خمیر شده و در آخر غسل، با آب مخلوط شده و خود را بدان بشوید تا بوی کریه حیض زدوده شود.