۶۸- طواف الوداع
امام مالک در کتاب الموطأ به نقل از عمرسگوید: «آخرین نسک، طواف بیت است».
در کتاب‌الروضة الندیة در مبحث حج گوید: حکمت آن تعظیم بیت است، تا معلوم گردد: آنچه در اول و آخر حج مهم است همانا طواف کعبه بوده و تنها مقصود از سفر حج، کعبه است.
طواف الوداع آخرین نسکی است که حجاج غیر مکی به هنگام ارادۀ بازگشت به دیارشان انجام می‌دهند ولی ساکنان مکه چون در آن اقامت داشته و همیشه در کنار بیت‌الله هستند طواف الوداع بر آنان لازم نیست.
بر زنی که در قاعدگی است و از ساکنان مکه نیست طواف وداع لازم نیست، و با ترک آن فدیه‌ای بر وی واجب نمی‌گردد.
از ابن‌عباس بروایت شده که گفته: «به زنان قاعده رخصت داده شده که بروند». (متفق‌علیه).
و در روایتی دیگر گفته: «به مسلمانان امر شده است آخرین دیدارشان، طواف بیت باشد به جز برای زنان قاعده».
از صفیه همسر پیامبرصروایت کرده‌اند که: دچار قاعدگی شد و موضوع را به پیامبرصعرض کرد. فرمود: «مگر ما را با خود در مکه نگه می‌دارد؟ گفتند: طواف الافاضه را انجام داده است، فرمود: پس مادام چنین است طواف الوداع لازم نیست».