فقه جامع بانوان

۴- چه وقتی نذر صحیح نیست

۱- نذر در معصیت خدا صحیح نیست.

۲- نذری که مخالف رعایت عدالت و مساوات میان فرزندان باشد صحیح نیست.

۳- هرگونه نذری که حاوی برتری بخشیدن به بعضی از ورثه در مقابل دیگران وارثان باشد صحیح نیست، زیرا چنین نذری معصیت است و نذر در معصیت جایز نیست.

۴- نذر بر قبور نیز معصیت است، زیرا چنین نذری نه طاعت است و نه هدف از آن به دست آوردن خشنودی خدا است بلکه غالباً چنین نذرهایی باعث پیدایش عقاید باطله شده و انسان را به معصیت مبتلا می‌نمایند.

سعیدبن‌مسیب گوید: میان دو برادر انصاری بر سر میراث مشاجره بروز کرد یکی از آن دو سهم خود را خواست، برادر دیگر گفت: اگر باری دیگری تقاضای تقسیم میراث کنی تمام اموالم را نذر در کعبه می‌کنم، عمرسگفت: کعبه از تو بی‌نیاز است کفارۀ سوگند را پرداخت کن و در معصیت پروردگار و قطع صلۀ رحم و در چیزی که مالک آن نیستی نذر مکن». (روایت از ابوداود).

و امام مالک و بیهقی آورده‌اند: از عایشه لدربارۀ کسی سؤال شد که به خاطر تقاضای بعضی از ورثه برای دریافت سهم‌الإرث خود، تمام اموال خود را وقف درگاه کعبه نماید؟ گفت: باید کفارۀ سوگند بپردازد.

مادام نذر برای کعبه چنین باشد، غیر آن اعم از مشاهد و قبور به طریق اولی است. در کتاب «الروضة» گفته است: علما دربارۀ نذری که در شکل سوگند صورت می‌گیرد اختلاف نظر دارند، مانند اینکه بگوید: اگر با فلانی صحبت کنم آزاد کردن برده‌ای بر من نذر باشد، یا بگوید: هرگاه داخل منزل شدم بر من نذر باشد روزه بگیرم یا نماز بخوانم، چنین نذری در شکل سوگند بوده، زیرا قصد او خودداری از انجام کاری است به مانند شخص حالف.

اصح دو قول شافعی این است که چنین نذری به منزلۀ سوگند است و در صورت عدم وفا به آن باید کفارۀ سوگند را بپردازد.

و مذهب مشهور ابوحنیفه این است که وفا به آن بر وی واجب است.