۹- حکم سرقت آب، برف، گیاه، نمک و خاک
صاحب کتاب «المغنی» گوید: سرقت آب موجب قطع دست نمیشود. ابوبکر و ابواسحاق در استدلال بر آن گفتهاند: زیرا عادتاً آب قابل تمول نیست و خلافی را در این مسئله سراغ نداریم.
به قول ابوبکر، سرقت گیاه و نمک موجب قطع دست نمیشود چون شریعت همۀ مردم را همانند آب در آن مشترک میداند.
و به قول ابواسحاق بنشامل، قطع دست را به دنبال دارد، چون عادتاً مانند نمک منجمد قابل تمول است.
اما دربارۀ خاک باید گفت: اگر خاک از نوعی نبود که مردم به آن رغبت زیاد داشته باشند مانند خاک معمولی برای ساختمانسازی، موجب قطع دست نمیشود، ولی اگر از نوع خاک قیمتی بود مانند خاک «أرمتی» که برای مداوا از آن استفاده میشود، یا خاک «مغره» که برای رنگ از آن استفاده میشود، دو رأی در مورد آن وجود دارد:
رأی اول: موجب قطع دست نمیشود، چون مانند آب است و قابل تمول نیست.
رأی دوم: موجب قطع دست میشود، چون قابل تمول است و برای تجارت به کشورها حمل میشود و مانند عود هندی میباشد.