فقه جامع بانوان

فهرست کتاب

۲۱- حکم مهر‌المثل برای زن

۲۱- حکم مهر‌المثل برای زن

نکاح زن بدون ذکر مهریه جایز است.

اگر نکاح بدون مهریه، بر زوج مشروط شود، چنین نکاحی فسخ شده است؛ به دلیل حدیثی که پیامبرصمی‌فرماید: «هرگونه شرطی که در قرآن نیامده باشد باطل است». (روایت از احمد و نسائی و بیهقی).

و چنین شرطی در کتاب خدا نیست، لذا باطل است.

اما در صورت عدم ذکر مهریه به هنگام عقد، مهرالمثل برای زن مقرر می‌گردد و نکاح صحیح است؛ به دلیل آیۀ ۲۳۶ بقره که فرماید:

﴿لَّا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِن طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ مَا لَمۡ تَمَسُّوهُنَّ أَوۡ تَفۡرِضُواْ لَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ

[البقرة: ۲۳۶].

«اگر زنان را قبل از آمیزش جنسی و تعیین مهریه طلاق دهید گناهی بر شما نیست».

و در این آیه خداوند نکاحی را که مهریه در آن ذکر نشده است، صحیح دانسته است، زیرا به صحیح دانستن طلاق در آن تصریح کرده و بدیهی است طلاق صحیح به معنای صحت نکاح است.

و کتاب خدا مشعر به بطلان نکاحی است که مشروط به عدم پرداخت مهریه باشد؛ چنانچه می‌فرماید:

﴿وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗ[النساء: ۴].

«و مهریه‌های زنان را به عنوان هدیه‌ای خالصانه و فریضه‌ای خدایانه بپردازید».

بنابراین، بطلان چنین شرطی به معنای بطلان نکاح و صحت آن به معنای صحت نکاح است، و اگر منکوحه‌ای که مهریه او ذکر نشده است تقاضای آن کند باید تقاضای وی اجابت شود. اگر زوج و زوجه به حداقل چیزی که به مالکیت انسان در می‌آید، راضی شدند، به عنوان مهریه آن را دریافت داشته و غیر از آن مهریۀ دیگر ندارد. در صورت اختلاف زوجین در مقدار آن، قاضی مهرالمثل را به زن خواهد داد خواه با رضایت زوجین یا یکی از آن دو باشد یا با رضایت هیچ‌کدام نباشد.