۲۴- نفقۀ زن
بر شوهر واجب است نیازمندیهای همسر از قبیل خوراک و پوشاک و مسکن را تأمین نماید.
انفاق بر همسر از دیدگاه قرآن و سنت و اجماع واجب است. خداوند می‌فرماید:
﴿وَعَلَى ٱلۡمَوۡلُودِ لَهُۥ رِزۡقُهُنَّ وَكِسۡوَتُهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ لَا تُكَلَّفُ نَفۡسٌ إِلَّا وُسۡعَهَا﴾[البقرة:۲۳۳].
«و بر آن کس که فرزند برای او متولد شده لازم است خوراک و پوشاک مادران را به گونه‌ای شایسته بپردازد. هیچ‌کس موظف به بیش از توانایی خود نیست».
و در جای دیگری می‌فرماید:
﴿أَسۡكِنُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ سَكَنتُم مِّن وُجۡدِكُمۡ وَلَا تُضَآرُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُواْ عَلَيۡهِنَّۚ وَإِن كُنَّ أُوْلَٰتِ حَمۡلٖ فَأَنفِقُواْ عَلَيۡهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ﴾[الطلاق: ۶].
«زنان مطلقه را در جایی سکونت دهید که خودتان در آنجا زندگی می‌کنید و در توان دارید، و بدیشان زیان نرسانید تا در تنگنایشان قرار دهید، اگر آنان باردار باشند خرج و نفقۀ ایشان را بپردازید تا زمانی که وضع حمل می‌کنند».
و نیز می‌فرماید:
﴿لِيُنفِقۡ ذُو سَعَةٖ مِّن سَعَتِهِۦۖ وَمَن قُدِرَ عَلَيۡهِ رِزۡقُهُۥ فَلۡيُنفِقۡ مِمَّآ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُۚ لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا مَآ ءَاتَىٰهَا﴾[الطلاق: ۷].
«آنان که دارا هستند، از دارایی خود خرج کنند و آنان که تنگدست هستند از چیزی که خدا بدیشان داده است خرج کنند. خداوند هیچ کسی را جز بدان اندازه که بدو داده است مکلف نمی‌سازد».
و رسول‌خداصمی‌فرماید: «در رعایت حقوق زنان از خدا بترسید، چون شما با امر خدا آنان را تحویل گرفته و با امر خدا با آنان آمیزش کرده‌اید، ولی بر آنان نیز واجب است نامحرم را بر بستر شما نخوانند، اگر چنان کردند آنان را نه به صورتی شدید تنبیه بدنی کنید، و بر شما است که ارزاق و پوشاک ایشان را تأمین کنید» (روایت از مسلم).
ابن‌قدامه گوید: به اتفاق اهل علم، نفقات زوجه بر زوج بالغ واجب است، مگر اینکه زن ناشزه باشد. (به نقل از ابن‌منذر و غیر او).
ابن‌منذر گوید: درسی که از این حدیث گرفته می‌شود این است: زن، محبوس مرد بوده و مرد او را از تصرفات و کسب و کار باز می‌دارد، لذا بر او واجب است زندگی زن را تأمین نماید.
ابن‌حزم می‌گوید: از هنگام عقد نکاح، نفقۀ مرد بر زن آغاز می‌شود اعم از اینکه با او همبستر شده باشد یا نه، ولو اینکه منکوحه در گهواره باشد، ناشزه باشد یا نه، ثروتمند باشد یا فقیر، پدرش در قید حیات باشد یا نه، باکره باشد یا بیوه، آزاد باشد یا کنیز، آن هم به اندازۀ توانایی مرد.
و گوید: ابوسلیمان و اصحاب او، و سفیان ثوری گویند: نفقه بر منکوحۀ صغیره از هنگام عقد نکاح، بر او واجب می‌گردد. و از حکم بن‌عیینه پرسیدند: آیا زنی که از روی خشم، شوهرش را ترک گوید نفقه دارد؟ در جواب گفت: بله. و در ادامۀ آن گوید: از هیچ کدام از اصحاب، در یاد نیست انفاق بر زن ناشزه را منع کرده باشد. و آنچه روایت شده، از نخعی و شعبی، و حمادبن‌ابی‌سلیمان، و حسن، و زهری است، حال اینکه سراغ نداریم حجتی بر قول خود داشته باشند غیر از اینکه گفته‌اند: نفقه در برابر جماع است و هرگاه از تمکین به جماع خودداری ورزد، نفقه از روی وی منع می‌شود.