فقه جامع بانوان

۳- فضیلت روزه

۱- ابوهریرهسگوید:

رسول‌خداصفرمود: «روزه برای روزه‌دار در مقابل آتش جهنم سپر است پس روزه‌دار نباید سخنان زشت بر زبان جاری کند و از هر گونه کرداری که نشانۀ جهالت است باید اجتناب نماید و اگر کسی با او جنگید یا او را دشنام داد دو بار بگوید: من روزه دارم و سوگند به خدایی که جان من در دست او قرار دارد بوی دهن روزه‌دار در نزد خدا از بوی مشک خوش‌ بوتر است. خوردن و آشامیدن خودش را به خاطر من ترک کرده است، روزه برای من است و من جزای آن را می‌دهم. هرکار نیکی، ده برابر اجر و پاداش دارد». (روایت از بخاری).

۲- باز ابوهریرهسگوید:

رسول‌خداصفرمود: «بافرارسیدن ماه رمضان درهای بهشت باز و درهای دوزخ بسته می‌شود و شیاطین غل و زنجیر می‌گردند». (روایت از مسلم).

قاضی در شرح حدیث گوید: احتمال دارد منظور از باز شدن درهای بهشت توفیق و دستیابی به طاعاتی است که در این ماه انجام می‌گیرد. مانند روزه و قیام و قرائت قرآن و خیرات و دوری از منهیات که من حیث‌العموم در بقیۀ سال چنین توفیقی کمتر حاصل می‌شود. همۀ این‌ها اسباب باز شدن درهای بهشت و بسته شدن درهای دوزخ و غل و زنجیر شدن شیاطین خواهد شد.

حلیمی در شرح آن چنین گوید: احتمال دارد منظور از شیاطین، استراق کنندگان سمع در میان آن‌ها باشد و زنجیر شدن آن‌ها در شب‌های رمضان صورت گیرد، نه روزهای آن چون آن‌ها در زمان نزول قرآن به خاطر حفاظت بیشتر از آن از استراق سمع ممنوع شده بودند، یا منظور این است شیاطین نمی‌توانند مسلمانان را فریب داده چنان که می‌توانند غیر مسلمانان را در دام خود گرفتار نمایند، زیرا مسلمانان در این ماه مشغول گرفتن روزه‌ای هستند که شهوات را ریشه کن کرده و درون خود را به وسیلۀ قرائت قرآن و ذکر خدا تزکیه می‌نمایند.

بعضی گویند: منظور از شیاطین: بعضی از آن‌هایی که متمرد هستند می‌باشد. و گشوده شدن درهای آسمان عبارت است از نزول رحمت و برطرف شدن هر سد و مانعی در برابر صعود اعمال نیکوی بندگان که گاهی به واسطۀ بذل توفیق و گاهی نیز به واسطۀ حسن پذیرش اعمال بدست آمده، و منظور از بسته شدن درهای دوزخ، پرهیز نفوس روزه‌داران از پلیدی فواحش و رستگاری از انگیزه‌های معاصی به واسطۀ ریشه‌کن کردن شهوات است.

فایدۀ گشایش درهای آسمان وادار کردن ملائکه به ستایش کردار روزه‌داران بوده که در نزد خدا از منزلتی بس بزرگ برخوردار است، و این نکته در آن نهفته است: هرگاه شخص مکلف به وسیلۀ اخبار صادق بر چنین ثواب و منزلتی آگاه شود با شور و نشاط و علاقه طاعت را انجام داده و با عشق و آرزو تکالیف را دریافت و انجام می‌دهد.

امام قرطبی بعد از ترجیح حمل آن بر ظاهرش گوید: اگر گفته شود: اگر واقعاً شیاطین غل و زنجیر می‌شوند؟ در جواب باید گفت: شیاطین در برابر روزه‌دارانی غل و زنجیر می‌شوند که شرایط روزه را حفظ و آداب آن را رعایت نمایند. یا منظور زنجیر شدن بعضی از شیاطین که متمردین هستند می‌باشد نه همۀ آنان چنان که گفتیم، یا منظور از آن کم شدن ارادۀ معاصی و شرور است، و این امر محسوس است، چون مرتکب شدن به گناه در ماه رمضان کمتر از سایر ماه‌های سال است، زیرا زنجیر شدن شیاطین لزوماً به معنای فراهم نشدن شرایط معصیت نیست، چون معصیت دارای اسبابی دیگر نیز غیر از شیاطین است، مانند نفوس پلید، عاداتهای زشت، شیاطین انس و غیره.

غیر از قرطبی گویند: منظور از زنجیر شدن شیاطین رفع عذر از مکلف است، گویا به او گفته می‌شود: شیاطین در مقابل تو، غل و زنجیر شده و دیگر معذرتی برای ترک عبادت و فعل معصیت برای تو باقی نمانده است.

۳- ابوأمامهسگوید:

به محضر رسول‌اللهصرفتم و عرض کردم: مرا به کاری امر فرما به واسطۀ آن داخل جنت گردم، فرمود: «روزۀ رمضان را بگیر چون روزه همتا ندارد»، برای بار دوم به محضرش رفتم باز فرمود: «روزه بگیر». (روایت از احمد و نسائی و حاکم).

۴- سهل‌بن سعدسگوید:

رسول‌خداصفرمود: «یکی از درهای بهشت «ریان» نام دارد، در روز قیامت ندا سر داده می‌شود: روزه‌داران کجایند تا از آن داخل شوند؟ وقتی که آخرین نفر از آن داخل می‌شد بر روی دیگران بسته می‌شود». (متفق‌علیه).

۵- ابوسعید خدریسگوید:

رسول‌خداصفرمود: «هر بنده‌ای برای رضای خدا یک روزه بگیرد خداوند چهرۀ او را هفتاد سال از آتش دور نماید». (روایت از جماعت به جز ابوداود).

۶- عبدالله بن‌عمروبن عاصبگوید:

رسول‌خداصفرمود: «روز و قرآن در روز قیامت برای بنده شفاعت می‌کنند، روزه می‌گوید: پروردگارا، من او را از خوردن و آشامیدن و شهوات در روز بازداشتم پس شفاعتم را در حق وی قبول فرما، و قرآن می‌گوید: من خواب را از وی منع کردم پس شفاعتم را در حق او قبول بفرما. در نتیجه شفاعت هر دو پذیرفته می‌شود». (روایت از احمد).

۷- ابوهریرهسگوید:

رسول‌خداصفرمود: «هرکس در راه خدا دو چیز را انفاق کند از درهای بهشت او را ندا می‌زنند: ای بندۀ خدا، این، خیر است. هرکس از اهل نماز باشد از در نماز و هرکس از اهل جهاد باشد از در جهاد و هرکس از اهل روزه باشد از در «ریان» و هرکس از اهل صدقه باشد از باب صدقه او را صدا زنند، ابوبکرسعرض کرد: پدر و مادرم به فدایت ای رسول‌خدا، اگر کسی را از همۀ درهای بهشت ندا زنند چه می‌شود و آیا ممکن است کسی را از همۀ درهای آن دعوت کنند؟ فرمود: بله و امیدوارم تو یکی از این بندگان باشی». (روایت از بخاری).

ای خواهر مسلمانم، بدان که روزه صبر را تعلیم، ایمان را افزون، کنترل نفس را یاد داده و راه راست را به تو خواهد آموخت، چنان که روزه بسیاری از مرض‌ها مانند مرض قند، فشار خون و نارسایی معده و روده‌ها را علاج می‌نماید، دلیل این گفته حدیث پیامبرصاست که فرمود: «روزه بگیرید تا تندرست شوید». (روایت از ابونعیم).

همچنین روزه ما را به یاد فقراء و کمک به آنان انداخته و به جامعۀ بزرگ اسلامی حب تعاون و شفقت بر نیازمندان خواهد آموخت.