۵- احکام شهادت
۱- شهادت باید از روی علم و یقین به وسیلۀ رؤیت یا استماع باشد.
۲- اگر شاهد، به دلایلی از قبیل مریضی، غیبت و مرگ نتوانست حضور به هم رساند و حکم حاکم بر آن متوقف بود، کسانی دیگر میتوانند بر شهادت او شهادت بدهند.
۳- اگر عدالت شاهد معلوم نبود، با شهادت دو نفر عادل مبنی بر عدالت و رضایت از او تزکیه میشود، اما اگر عدالت او آشکار و معلوم بود، قاضی نیازی به تزکیۀ شاهد ندارد.
۴- اگر دو مرد، شاهد را تزکیه ولی دو مرد دیگر او را تجریح (متهم به عدم عدالت) کردند احتیاطاً جانب تجریح مقدم بر جانب تزکیۀ او است.
۵- تأدیب و تنبیه شاهد دروغگو واجب است تا کسی مرتکب آن نشده و عبرتی برای دیگران باشد.
الف- خزیم بنفاتک اسدیسگوید: رسولخداصنماز صبح را خواند وقتی نمازش را تمام کرد بلند شد و سه مرتبه فرمود: شهادت دروغ معادل شرک ورزیدن به خدا است و این آیه را تلاوت فرمود:
﴿وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ ٣٠﴾[الحج: ۳۰].
«و از سخن (شهادت) دروغ دور مانید» (روایت از ابوداود، ابن ماجه و ترمذی).
ب- عبدالرحمن بنابی بکره به نقل از پدرش آورده است: «رسولخداصفرمود: آیا شما را از بزرگترین گناهان کبیره باخبر نکنم؟ عرض کردند: چرا یا رسولالله، فرمود: شرک ورزیدن به خدا، رنجاندن والدین و شهادت دروغ یا قول دروغ، و آنقدر رسولخداصآن را تکرار کرد تا اینکه گفتیم: ایکاش! ساکت میشد». (روایت از ترمذی).