۶- معدن:
علماء دربارۀ معدنی که زکات در آن واجب است اختلاف دارند:
امام احمد بر این رأی است: هر چیزی که از زمین استخراج گردد و دارای قیمت باشد، زکات در آن واجب است مانند: طلا، نقره، آهن، مس، سرب، یاقوت، زبرجد و زمرد، فیروزه، بلور، عقیق، کحل، و زرنیخ، قیر، نفت، گوگرد، و امثال آن.
در نزد وی رسیدن به حد نصاب به صورت مستقیم، یا با تخمین قیمت، شرط وجوب زکات است.
امام ابوحنیفه گوید: هرچه به وسیلۀ آتش ذوب شود یا خالص گردد مانند: طلا، نقره، آهن و مس، زکات در آن واجب است.
ولی زکات در مایعاتی مانند: قیر، و جامداتی که با آتش ذوب نشوند مانند: یاقوت زکات در آن‌ها واجب نیست. حد نصاب هم در آن شرط نیست. بلکه او در کم و زیاد آن خمس را واجب کرده است.
امام شافعی، زکات را تنها در طلا و نقره‌ای که استخراج می‌شود واجب می‌داند و هر دو، زکات طلا و نقره را مشروط به حد نصاب کرده‌اند.
همگی بر این اتفاق دارند: حول (سپری شدن یک سال) در آن معتبر نبوده، و به مانند زرع به محض دستیابی به آن، زکات آن واجب می‌شود.
در نزد هر سه، زکات آن ربع عشر (یک چهلم) است و مصرف آن، همان مصرف زکات است، ولی به نزد ابوحنیفه مصرف آن، مصرف فئ است.