۳- صورتهای تخارج:
تخارج دارای سه صورت است:
صورت اول آن است که تخارج با یکی از ورثه صورت گیرد، و شخص خارج با یکی از ورثه موافقت کند در مقابل ترک سهم ارثی خود، مال یا مبلغی از غیرترکه را بگیرد، که این یک عقد بیع بوده و شخص خارج به موجب آن استحقاق مال متفق علیه را دارد، و آنگاه سهم شخص خارج به آن ورثه منتقل میشود.
صورت دوم آن است که تخارج با تمامی ورثه صورت گرفته و شخص خارج مقابل سهم خود را از غیر ترکه از تمامی ورثه دریافت میدارد این شیوه تخارج نیز عقد بیع است، و درنتیجۀ آن شخص خارج مال یا مبلغ مورد اتفاق را دریافت میکند، و سهمالإرث او به تمامی ورثه منتقل شده و به نسبت مبلغی که به شخص خارج پرداختهاند در سهم او شرکت دارند، و اگر همگی به طور مساوی آن را پرداخت کرده بودند در سهمالإرث او نیز همگی شریک و مساویند.
صورت سوم آن است که تخارج با همۀ ورثه صورت گرفته و بخشی از ترکه را در مقابل آن تخارج به شخص خارج بدهند، که این تخارج را عقد تقسیم ترکه مینامند.
در این صورت لازم است برای شناخت سهم هر وارثی ابتدا کل ماترک میان ورثه تقسیم شده و سپس سهم شخص خارج از مجموع سهام کسر شده آنگاه باقیماندۀ ترکه را برای تعیین قیمت هر سهم بر باقیماندۀ سهام تقسیم کرده و این یک سهم را در سهام خاص هر کدام از ورثه ضرب نموده و نتیجۀ آن معلوم شدن مقدار سهمالإرث هرکدام از ورثه است.