فقه جامع بانوان

۳۲- استفاده از سرمه:

در حال احرام به کار بردن سرمه برای زنان و مردان مکروه است، و مقدم داشتن زنان در این امر، بدین خاطر است که: زن بیشتر زینت می‌کند و از سرمه بیشتر استفاده می‌کند.

از ابن‌عمر بروایت شده که گفت: محرم می‌تواند هر سرمه‌ای را که معطر نباشد استفاده کند.

مالک گفته است: اگر در اثر گرما شخص محرم از سرمه و غیر آن برای چشمانش استفاده کند اشکالی ندارد.

از احمد روایت شده که گفته: محرم می‌تواند به چشمانش سرمه بزند مادامی که قصد زینت نداشته باشد. سوال کردند برای مردان و زنان؟ گفت: بله. دلیل کراهیت استفاده از آن روایت جابر است که گوید: علیساز یمن بازگشت متوجه شد که فاطمه از احرام بیرون آمده و لباس رنگین پوشیده و به چشمانش سرمه زده است، بر این کار او اعتراض کرد. فاطمه لگفت: پدرم به من امر کرده است این کار را بکنم. رسول‌خداصفرمود: «راست گفته است، راست گفته است». (روایت از مسلم و غیر او).

این اعتراض علیسدلیل بر این است که قبلاً [یعنی در حال احرام استفاده از آن وسایل] ممنوع است. از عایشه لروایت شده که در خطاب با یک زن گفت: هر سرمه‌ای را می‌توانی به چشم بزنی بجز سرمه سیاه. شمیسه به نقل از عایشه لگوید: در حالی که محرم بودم دچار چشم‌درد شدم، در این باره از عایشه لسوال کردم؟ گفت: بجز سرمه سیاه. می‌توانی هر سرمۀ دیگری را استفاده کنی اما باید دانست که سرمه سیاه حرام نیست ولی چون وسیلۀ زینت است آن را مکروه می‌دانیم.

شافعی گوید: در مورد استفاده از سرمه سیاه در حال احرام، فدیه‌ای را بر مرد و زن لازم نمی‌دانم. استفاده از هر نوع سرمه‌ای که معطر نباشد کراهت ندارد.