۲- ایلاء کننده یا باید زن را رجعت دهد و یا باید او را طلاق دهد:
علیبنابیطالبسگفته: اگر مرد سوگند یاد کند به همسرش نزدیک نشود در هنگام تمام شدن چهار ماه به او گوشزد میشود: یا باید از گفتۀ خودت برگردی و یا همسرت را طلاق دهی، و بر این کار مجبور میگردد.
و ابنعمر بگوید: بعد از گذشت چهارماه، مرد متوقف شده و به او امر میشود، یا رجعت کند و یا همسرش را طلاق دهد.
و سلیمانبنیسار گفته: به خدمت بیش از ده نفر از اصحاب رسولاللهصرسیدهام که همگی دربارۀ ایلاء رأی به متوقف کردن مرد دارند.
و قول سعیدبن مسیب، طاوس، مجاهد، و قاسم بنمحمد بنابیبکر، بر این است که شخص سوگند خورده یا باید بازگردد، و یا زن را طلاق دهد.
و عمر بنعبدالعزیز، عروه بنزبیر، ابومجلز، محمدبنکعب، سلیمان بنیسار، مالک و شافعی در یکی از اقوال خود، ابوثور، ابوعبید، احمد، اسحاق، ابوسلیمان و اصحاب ایشان همگی بر این رأیند.
با این تفاوت که مالک و شافعی در یکی از دو قول خود گفتهاند: اگر مرد از طلاق دادن خودداری کند، حاکم، زن او را طلاق خواهد داد.
و در تفصیل آن شافعی گفته است: مرد حق دارد قبل از انقضاء عده او را رجعت دهد، بنابراین اگر با او مقاربت کرد ایلاء ساقط میشود و اگر مقاربت نکرد و چهارماه با احتساب ایام قبل از رجعت بر آن گذشت و پشیمان نشد و زن را طلاق نداد، حاکم طلاق وی را اجرا خواهد کرد، و اگر تا سه مرتبه این کار را تکرار کرد و در آخر حاضر به طلاق دادن زن نشد، حاکم او را طلاق داده و زن تا با یک مرد دیگر ازدواج ننماید، بر او حرام میگردد.