فقه جامع بانوان

فهرست کتاب

۲۶- غسل زن مسلمان

۲۶- غسل زن مسلمان

آنچه در غسل زن مسلمان واجب است این که یک مرتبه آب تمام بدن او را فراگیرد. اگر چه جنب یا حائض باشد. باید لباس‌های او بیرون آورده شوند و در مکانی پوشیده و دور از دید دیگران غسل داده شود. بهتر آن است در حال غسل دادن در جایی بلند قرار گیرد و نباید کسانی را که در دنیا دوست نداشته به آنجا راه داد و به غیر از حد ضرورت هیچ کس نباید بدان جا رود، لازم است شخص غسل دهنده از زنان امین و صالح و مورد اعتماد باشد، اگر چیز خوبی دید آن را بازگوید و اگر ناخوشایندی را دید آن را بپوشاند.

مستحب است غسل زن مسلمان همانند غسل مرد، فرد باشد به دلیل حدیث ام‌عطیه انصاری لکه گوید: هنگامی که دختر رسول‌خداصوفات کرد، آن حضرت آمد و فرمود: «او را سه مرتبه. یا پنج مرتبه یا بیشتر از آن بشویید، اگر صلاح دانستید او را با آب و سدر و در آخر باکافور (یا کمی از کافور) بشویید، و اگر کارتان تمام شد به من خبر دهید، چون کار غسل تمام شد به ایشان خبر دادیم، آن حضرت لنگ خود را به ما داد و فرمود: این را به او پیچید». (متفق‌علیه).

در آغاز غسل باید اندکی شکم میت را به آرامی فشار داد تا چیزی که احتمال دارد در شکم است خارج شود، و از بدن او نجاست شسته شود. مستحب است جز در صورت ضرورت به عورت او دست نزند چون حرام است و اگر از شستن عورت ناچار شد لازم است از دستکش استفاده کند مبادا دست او با عورت میت تماس پیدا کند. بعد از آن وضوی میت به مانند حال حیات گرفته شود، به دلیل حدیثی که فرماید: «در غسل و وضو از طرف راست آغاز کنید». (متفق‌علیه).

اگر سدر در دسترس نبود مستحب است از صابون استفاده شود، و سه مرتبه با آب و صابون شسته شود و اگر صلاح دانست پنج مرتبه یا هفت مرتبه یا بیشتر شسته شده و از طرف راست شروع گردد و تعداد غسل‌ها فرد باشد.

بازکردن موهای بافته شده برای غسل و بافتن دوبارۀ آن سنت است، به دلیل حدیث ام‌عطیه لکه گوید: «موهای سر دختر رسول‌خداصرا که سه گیسو بودند باز کرده و آن را شسته و دوباره آن را در سه گیسو بافتند». (روایت از بخاری).

عبارت امام مسلم چنین است: «... بعد از بازکردن و شستن، آن را در سه گیسو راست و چپ و پیشانی بافتیم».

در صحیح ابن‌حبان آمده: رسول‌خداصبه آنان فرمود: «و موهای سر او را در سه گیسو ببافید». هرگاه غسل میت تمام شد لازم است با پارچه‌ای نظیف بدن او را خشک نمایند تا کفن او خیس نگردد. مواد خوشبو بر آن نهاده یا پاشیده شود رسول‌خداصفرمود: «هرگاه به میت بوی خوش زدید فرد بودن را رعایت کنید». (روایت از بیهقی و حاکم و ابن حبان).

ای‌خواهر مسلمان، گرفتن ناخن و موهای بغل و پیشین میت کراهت دارد، و جمهور علماء بر این رأیند، ولی ابن‌حزم آن را جایز دانسته است.

اگر چیزی از شکم میت بعد از غسل و قبل از تکفین خارج شود به اتفاق علماء شستن محل نجاست واجب است ولی در اعادۀ وضو و غسل او اختلاف دارند:

بنابه قولی اعادۀ آن واجب نیست.

بنا به قولی دیگر اعاده وضو واجب است.

و بنا به قولی دیگر: اعادۀ غسل واجب است.

موی سر میت بعد از بازکردن و غسل و بافتن دوبارۀ آن در سه گیسو، در پشت سر او قرار می‌گیرد. به دلیل حدیث سابق که ام‌عطیه گوید: «آن را در سه گیسو بافتیم و پشت‌سر او انداختیم». (روایت از بخاری).

و باید محل آن زیر کفن اول قرار گیرد.