۱۳- اموری که مایۀ فساد روزه و وجوب کفاره میگردد
۱- اگر کسی عمداً بخورد یا بیاشامد روزهاش فاسد و قضا و کفاره بر وی واجب است. اما اگر کسی از روی فراموشی یا اشتباه، بخورد و بنوشد، قضاء و کفاره بر او واجب نیست، به دلیل حدیث ابوهریرهسکه گوید: رسولخداصفرمود: «هرکس فراموش کند که روزه است و چیزی بخورد یا بیاشامد باید روزهاش را به آخر برساند، چون خوردن و آشامیدن وی از جانب خدا بوده است». (روایت از جماعت).
۲- استفراغ عمدی: اگر کسی عمداً استفراغ نماید روزهاش باطل میگردد به دلیل حدیث ابوهریرهسکه گوید: رسولخداصفرمود: «هرکس بیاختیار استفراغ کرد روزهاش صحیح است و قضای آن بر وی واجب نیست، اما اگر عمداً و با اختیار خودش استفراغ نماید روزهاش باطل و قضای آن بر او واجب است». (روایت از احمد و ابوداود و ترمذی و ابن ماجه و ابن حبان و دار قطنی و حاکم).
خطابی گوید: خلافی میان اهل علم در این نیست که: کسی که بدون اختیار استفراغ کند قضای آن واجب نبوده و کسی که عمداً و با اختیار خود استفراغ نماید قضای بر وی واجب است.
بنابراین هرگاه روزهدار عمداً استفراغ نماید روزهاش باطل و قضای آن بر وی واجب است. ولی اگر بدون اختیار استفراغ کرد، روزهاش صحیح و قضای آن بر وی واجب نیست.
۳- نگاه کردن مرد و زن نامحرم به یکدیگر یا به یادآوردن لذت جماع: روزه را باطل نمیکند و چیزی هم واجب نمیشود.
برخواهر مسلمان واجب است که خود را به ذکر خدا و عبادت او مشغول داشته و از نظر حرام جداً پرهیز نماید.
۴- حیض و نفاس: حیص و نفاس اگرچه یک لحظه هم باشد روزه را باطل میکند، ولی استحاضه آن را باطل نمیکند کما اینکه نماز را نیز باطل نمیکند و فقط باید برای هر نمازی تجدید وضو کند چنان که در مبحث استحاضه به آن پرداختیم.
۵- اگر زوجین به گمان این که اذان مغرب داده شده، جماع کردند ولی معلوم شد که هنوز مقداری از روز باقی مانده و یا گمان کردند هنوز وقت اذان صبح فرا نرسیده و جماع کردند و خلاف آن معلوم شد. کفارهای بر آنها واجب نبوده و رأی جمهور علماء بر این است که تنها قضای روزه برایشان واجب است، زیرا این کار ایشان عمداً نبوده است به دلیل حدیث رسول خداصکه فرمود: «گناه خطا و فراموشی و اکراه بر امتم نوشته نخواهد شد». (روایت از ابنماجه).
جماعتی از اهل علم که عبارتند از: اسحاق، داود، ابنحزم، عطاء، عروه، و حسن بصری و مجاهد گویند: روزه صحیح بوده و قضاء لازم نیست، به دلیل قول خدایﻷکه میفرماید:
﴿وَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٞ فِيمَآ أَخۡطَأۡتُم بِهِۦ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتۡ قُلُوبُكُمۡۚ﴾[الأحزاب: ۵].
«بر شما گناهی نیست در آنچه از روی خطا مرتکب شدهاید ولی در مقابل اعمالی که قلباً و از روی عمد از شما سرزند بازخواست خواهید شد».
۶- هرگاه خواهر مسلمان در حال روزه نیت شکستن [خوردن] روزه را آورد روزهاش باطل میشود زیرا نیت برای روزه شرط است.