۹- آداب سفر
۱- سفر در هر روزی جایز است و رسولخداصسفر در روز پنجشنبه را دوست داشت چون این روز مبارک است و در این روز است که اعمال بندگان به سوی پروردگار بلند میشود.
۲- طلب دعا از اهل خیر و صلاح مستحب است، در حقیقت، اگر اصحابشدرصدد سفر بودند به محضر حضرتصمیرفتند و عرض میکردند: ایرسول خدا، مسافر هستم برای من دعایخیر کن، ایشان در جواب میگفتند: «خداوند تقوا را توشۀ راهت سازد» عرض میکرد: برایم دعای بیشتر کن، میفرمود: «و از گناهانت درگذرد» عرض میکرد: دعای بیشتر برایم بفرما، میفرمود: «و خداوند خیر را برایت آسان کند هر کجا که باشی».
۳- از اهل و عیال خداحافظی کرده و بگوید: «شما را به خدایی میسپارم که امانات را ضایع نمیکند».
بر اهل و عیال مسافر لازم است در جواب بگویند: «به خدا سپردیم دین و امانات و سرانجام کارهایتان را».
۴- هرگاه خواهر مسلمان سوار بر وسیلۀ نقیله شد مانند هواپیما و قطار و ماشین و حیوانات سواری بگوید: «اللهُ أَكْبَرُ، اللهُ أَكْبَرُ، اللهُ أَكْبَرُ،﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ ١٣ وَإِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ ١٤﴾اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ فِيْ سَفَرِنَا هَذَا الْبِرَّ وَالتَّقْوَى، وَمِنَ الْعَمَلِ مَا تَرْضَى، اللَّهُمَّ هَوِّنْ عَلَيْنَا سَفَرَنَا هَذَا وَاطْوِ عَنَّا بُعْدَهُ، اللَّهُمَّ أَنْتَ الصَّاحِبُ فِيْ السَّفَرِ، وَالْخَلِيْفَةُ فِيْ اْلأَهْلِ، اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنْ وَعَثَاءِ السَّفَرِ، وَكَآبَةِ الْمَنْظَرِ، وَسُوْءِ الْمُنْقَلَبِ فِيْ الْمَالِ وَاْلأَهْلِ». (روایتازمسلم).
«بزرگی از آن خداست، منزه است خدایی که این وسیله را برایمان مسخر کرده است و ما به سوی پروردگارمان باز میگردیم، خداوندا، ما در این سفرمان نیکی و تقوا و عملی را که مورد رضایت توست از تو میطلبیم، خدایا! این سفر را برایمان آسان فرما. و دوری آن را برایمان درهم بپیچ، خدایا! در سفرم تو رفیقی و برای اهل و عیالم تو جانشینی. خدایا! به تو پناه میبرم از مشقات سفر و غم و اندوه بازگشت و دیدن هر بدی در میان اهل و عیالم».
۵- وقتی که از سفر بازگشت دعاهای قبل را بخواند و این دعا را به آن بیفزاید: «آيِبُوْنَ، تَائِبُوْنَ، عَابِدُوْنَ، لِرَبِّنَا حَامِدُوْنَ»«از سفر بازگشتم، از گناهان توبه کنانیم، خداوند را عبادت کنندگانیم، خداوندمان را ستایش گویندگانیم».
۶- هرگاه به منزلت رسیدی بگو: «أَعُوْذُ بِكَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّاتِ كُلِّهَا مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ» (مسلم).
«پناه به همۀ کلمات نامۀ خدا میبرم از شر آنچه خلق کرده است».
۷- هنگام بالا رفتن بر مکان بلند بگویید: اللهأکبر.
۸- هنگام پایین آمدن از دامنۀ کوهی بگویید: سُبْحانَاللهِ(روایت از بخاری).
۹- هرگاه داخل مکانی شدی قبل از آن بگویید: «اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَوَاتِ السَّبْعِ وَمَا أَظْلَلْنَ، وَرَبَّ اْلأَرْضِيْنَ السَّبْعِ وَمَا أَقْلَلْنَ، وَرَبَّ الشَيَاطِيْنِ وَمَا أَضْلَلْنَ، وَرَبَّ الرِّيَاحِ وَمَا ذَرَيْنَ. أَسْأَلُكَ خَيْرَ هَذِهِ الْقَرْيَةِ وَخَيْرَ أَهْلِهَا، وَخَيْرَ مَا فِيْهَا، وَأَعُوْذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا، وَشَرِّ أَهْلِهَا، وَشَرِّ مَا فِيْهَا»(روایت از نسائی).
«بار الها! اى پروردگار هفت آسمان و آنچه زیر آنها قرار دارد، اى پروردگار زمینهاى هفت گانه و آنچه بر روى آنها قرار دارد، و اى پروردگارِ شیطانها و آنچه که آنها گمراه کردهاند، و اى پروردگار بادها و آنچه که آنها به حرکت در مى آورند، من از تو خیر این آبادى، و خیر ساکنان، و خیر آنچه در آن هست را مسألت مى نمایم، و از بدى آن، و بدى ساکنان آن، و بدى آنچه در آن قرار دارد، به تو پناه مى برم».
۱۰- هرگاه داخل منزلی شدی بگو: «تَوباً تَوباً لِرَبِّنَا أَوْباً لاَ يُغادِرُ عَلَيْنَا حَوباً»(روایت از احمد).
«توبه، به پیشگاه خدا بازگشتیم به سوی خدا، خدایی که نیکی را از ما دریغ نمیدارد».
ایخواهر مسلمانم بر تو حرام است بدون همسر یا محرم سفر کنی. از ابوهریرهسروایت شده که رسولخداصفرمود: «درست نیست برای زن مسلمان به سفری که یک شبانهروز طول میکشد، بدون محرم برود» (متفقعلیه).
عبداللهبن عباس بگوید: رسولخداصفرمود: «هیچ مردی نباید با زنی که محرم با او نیست خلوت گزیند و زن بدون محرم نباید به مسافرت برود، مردی عرض کرد: ای رسولخدا همسر من برای حج از خانه بیرون رفته است و اسم من نیز در فلان غزوه نوشته شده است، فرمود: برو و با همسرت حج کن». (روایت از احمد و بخاری و ابنحجر).