باب(٧۳): فضیلت صف اول
۲۶۸- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ: «لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الأَوَّلِ، ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلاَّ أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لاَسْتَهَمُوا، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِيرِ لاَسْتَبَقُوا إِلَيْهِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي الْعَتَمَةِ وَالصُّبْحِ لأََتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا». (م/۴۳٧)
ترجمه: ابوهریره س میگوید: رسول الله ص فرمود: «اگر مردم از پاداش اذان و صف اول نماز، آگاه میبودند و برای دستیابی به آن، چاره ای جز قرعه کشی نداشتند، حتما قرعه کشیمیکردند. همچنین، اگر ثواب اول وقت را میدانستند، برای رسیدن به آن، از یکدیگر سبقت میگرفتند. همینطور اگر از پاداش نماز عشا و صبح (با جماعت) مطلع میبودند، با خزیدن هم که شده بود در آنها شرکت میکردند».
۲۶٩- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: «خَيْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا، وَشَرُّهَا آخِرُهَا، وَخَيْرُ صُفُوفِ النِّسَاءِ آخِرُهَا، وَشَرُّهَا أَوَّلُهَا». (م/۴۴۰)
ترجمه: ابوهریره س میگوید: رسول الله ص فرمود: «بهترین صفوف مردان، صف اول؛ و بدترین صفوف آنها، صف آخر میباشد. ولی بهترین صفوف زنان، صف آخر، و بدترین صفوف آنها، صف اول میباشد».
شرح: امام نووی /میگوید: بطور مطلق، بهترین صفوف مردان، صف اول و بدترین صفوف آنها صف آخر میباشد. اما نسبت به صفوف زنان باید گفت که هدف حدیث، زنانی هستند که با مردان نماز میخوانند. اما زنانی که جداگانه نماز میخوانند، حکم صفوف آنان مثل حکم صفوف مردان است. به این معنا که بهترین صفهای آنان، صف اول، و بدترین صفهای آنان، صف آخر میباشد.
گفتنی است که بدترین به این معنا است که ثواب و فضیلت آن، کمتر است. و بهترین به این معنا است که ثواب و فضیلت آن، بیشتر است. و آخرین صف زنانی که با مردان نماز میخوانند، ثواب و فضیلت بیشتری دارد؛ زیرا کمتر در معرض اختلاط و ملاقات با مردان بیگانه هستند. و اولین صف آنها مذمت شده است؛ زیرا احتمال اختلاط و فتنه در آن بیشتر است. (شرح نووی با اختصار)