باب (۵۱): دست بالا از دست پایین، بهتر است
۵۶۰- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ، وَهُوَ عَلَى الْمِنْبَرِ، وَهُوَ يَذْكُرُ الصَّدَقَةَ وَالتَّعَفُّفَ عَنْ الْمَسْأَلَةِ: «الْيَدُ الْعُلْيَا خَيْرٌ مِنْ الْيَدِ السُّفْلَى، وَالْيَدُ الْعُلْيَا الْمُنْفِقَةُ، وَالسُّفْلَى السَّائِلَةُ». (م/۱۰۳۳)
ترجمه: عبد الله بن عمر بمیگوید: رسول الله ص بر منبر رفت و در باب صدقه دادن، چیز خواستن از دیگران و دوری جستن از آن، سخن گفت و فرمود: «دست بالا بهتر از دست پایین میباشد. دست بالا همان دست دهنده است و دست پایین، دست گیرنده ـ سؤال کننده ـ است».
۵۶۱- عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ س قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِيَّ ص فَأَعْطَانِي، ثُمَّ سَأَلْتُهُ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ سَأَلْتُهُ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ قَالَ: «إِنَّ هَذَا الْمَالَ خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ، فَمَنْ أَخَذَهُ بِطِيبِ نَفْسٍ بُورِكَ لَهُ فِيهِ، وَمَنْ أَخَذَهُ بِإِشْرَافِ نَفْسٍ لَمْ يُبَارَكْ لَهُ فِيهِ، وَكَانَ كَالَّذِي يَأْكُلُ وَلاَ يَشْبَعُ، وَالْيَدُ الْعُلْيَا خَيْرٌ مِنْ الْيَدِ السُّفْلَى». (م/۱۰۳۵)
ترجمه: حکیم بن حزام س میگوید: از رسول الله ص چیزی درخواست نمودم. پیامبر اکرم ص آنرا به من عنایت فرمود. سپس برای بار دوم و سوم، درخواست کردم و ایشان همچنان به من عطا نمود. آنگاه فرمود: «مال دنیا، چیز بسیار شیرین و پسندیدهای است؛ هرکس، آن را سخاوتمندانه دریافت کند، برایش باعث خیر و برکت میشود. و هر کس، از روی حرص و طمع، طالب آن باشد، برایش برکتی نخواهد داشت. (و چنین شخصی) مانند کسی است که میخورد و سیر نمیشود. وباید بدانید که دست بالا (دهنده) از دست پایین (گیرنده) بهتر است».