باب (۳٧): واجب شدن فدیه بر مُحرِم
۶۸۸- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَعْقِلٍ س قَالَ: قَعَدْتُ إِلَى كَعْبٍ س، وَهُوَ فِي الْمَسْجِدِ، فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الآيَةِ: ﴿فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ﴾[البقرة: ۱٩۶] فَقَالَ: كَعْبٌ س: نَزَلَتْ فِيَّ، كَانَ بِي أَذًى مِنْ رَأْسِي، فَحُمِلْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَالْقَمْلُ يَتَنَاثَرُ عَلَى وَجْهِي، فَقَالَ: «مَا كُنْتُ أُرَى أَنَّ الْجَهْدَ بَلَغَ مِنْكَ مَا أَرَى، أَتَجِدُ شَاةً»؟ فَقُلْتُ: لاَ، فَنَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ: ﴿فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ﴾قَالَ: صَوْمُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ، أَوْ إِطْعَامُ سِتَّةِ مَسَاكِينَ، نِصْفَ صَاعٍ طَعَامًا لِكُلِّ مِسْكِينٍ، قَالَ: فَنَزَلَتْ فِيَّ خَاصَّةً، وَهِيَ لَكُمْ عَامَّةً. (م/۱۲۰۱)
ترجمه: عبدالله بن معقل س می‌گوید: کعب بن عجره س در مسجد بود که من رفتم و کنارش نشستم و از او درباره‌ی این آیه پرسیدم که الله متعال می‌فرماید: ﴿فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ﴾[البقرة: ۱٩۶] یعنی اینکه فدیه بدهد به این صورت که یا روزه بگیرد و یا صدقه بدهد و یا گوسفندی ذبح نماید.
کعب گفت: این آیه در مورد من نازل گردید. سرم، مشکلی داشت. پس در حالی مرا نزد رسول الله ص بردند که شپش بر صورتم می‌ریخت. پیامبر اکرم ص فرمود: «فکر نمی‌کردم اینگونه دچار مشکل شده‌ای. آیا می‌توانی گوسفندی پیدا کنی»؟ گفتم: خیر. آنگاه این آیه نازل شد: ﴿فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ﴾[البقرة: ۱٩۶] یعنی اینکه فدیه بدهد به این صورت که یا روزه بگیرد و یا صدقه بدهد و یا گوسفندی ذبح نماید.
سپس رسول الله ص فرمود: «روزه گرفتن سه روز یا طعام دادن شیش مسکین به هر کدام نصف صاع».
کعب می‌گوید: آیه‌ی مذکور به طور خاص در مورد من نازل شد؛ ولی حکم آن، برای همگی شماست.