ترجمه صحیح مسلم - جلد اول

باب(۱۱٧): روی گردانیدن از نماز از سمت چپ و راست

۳۱۵- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ س قَالَ: لاَ يَجْعَلَنَّ أَحَدُكُمْ لِلشَّيْطَانِ مِنْ نَفْسِهِ جُزْءًا: لاَ يَرَى إِلاّ أَنَّ حَقًّا عَلَيْهِ أَنْ لا يَنْصَرِفَ إِلاَّ عَنْ يَمِينِهِ، أَكْثَرُ مَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَنْصَرِفُ عَنْ شِمَالِهِ. (م/٧۰٧)

ترجمه: عبدالله بن مسعود س می‏گوید: مواظب باشید که شیطان در نمازهای شما سهمی‌ نداشته باشد؛ بدین معنا که نمازگزار فکر کند روی گردانیدن یا رفتن، پس از نماز، از سمت راست، ضروری است؛ حال آنکه من رسول الله ص را بیشتر وقتها می‌دیدم که از سمت چپ، رو به مردم می‌نمود یا بیرون می‌رفت.

شرح: در حدیثی دیگر از انس س در صحیح مسلم آمده است که رسول الله ص بیشتر وقتها از سمت راست، روی به مردم می‌نمود یا بیرون می‌رفت. امام نووی /می‌گوید: رسول الله ص گاهی از سمت چپ و گاهی از سمت راست، رو به مردم می‌نمود یا بیرون می‌رفت؛ بنابر این، هرکس، اعتقاد خودش را مبنی بر اینکه رسول الله ص از همان سمت، بیرون رفته است، روایت می‌نماید؛ البته آنچه ابن مسعود س آن را مکروه می‌داند این است که کسی برگشتن از یک طرف را بر خود لازم بداند. علامه ابن حجر عسقلانی /بعد از ذکر سخن امام نووی و روش‌های دیگر برای جمع بین احادیث فوق می‌گوید: مستحب است امام از هر سمت که کار دارد، بیرون برود و اگر هر دو جهت در حق او یکسان است، بیرون رفتن از سمت راست، بهتر است؛ زیرا تیامن (از راست شروع کردن) بنابر احادیث عمومی‌در این باره ممدوح و پسندیده است ( فتح الباری۸۵۲). البته اگر کسی بیرون رفتن از یک سمت را بر خود، لازم بداند، کراهیت دارد همانگونه که ابن مسعود س تصریح نموده است.