باب (٧): اختیار کنیز آزاد شده دربارهی همسرش
۸٩٧- عَنْ عَائِشَةَ ل زَوْجِ النَّبِيِّ ص أَنَّهَا قَالَتْ: كَانَ فِي بَرِيرَةَ ثَلاَثُ سُنَنٍ: خُيِّرَتْ عَلَى زَوْجِهَا حِينَ عَتَقَتْ، وَأُهْدِيَ لَهَا لَحْمٌ فَدَخَلَ عَلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ ص وَالْبُرْمَةُ عَلَى النَّارِ، فَدَعَا بِطَعَامٍ، فَأُتِيَ بِخُبْزٍ وَأُدُمٍ مِنْ أُدُمِ الْبَيْتِ، فَقَالَ: «أَلَمْ أَرَ بُرْمَةً عَلَى النَّارِ فِيهَا لَحْمٌ»؟ فَقَالُوا: بَلَى، يَا رَسُولَ اللَّهِ، ذَلِكَ لَحْمٌ تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ، فَكَرِهْنَا أَنْ نُطْعِمَكَ مِنْهُ، فَقَالَ: «هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ مِنْهَا لَنَا هَدِيَّةٌ». وَقَالَ النَّبِيُّ ص فِيهَا: «إِنَّمَا الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ». (م/۱۵۰۴)
ترجمه: عایشه ل همسر گرامی نبی اکرم ص میگوید: در ماجرای بریره ل سه سنت، واضح و آشکار گردید. یکی اینکه هنگام آزاد شدن به وی اختیار داده شد که با شوهرش (که برده بود)، زندگی کند یا خیر. دوم اینکه بریره را مقداری گوشت به عنوان هدیه دادند؛ دیگ گوشت بالای آتش بود که رسول اکرم ص به خانهی من، تشریف آورد. و غذا خواست؛ مقداری نان و خورشت از خورشتهای خانه به وی تقدیم نمودند. فرمود: «آیا دیگ گوشت بالای آتش نبود»؟ اهل خانه گفتند: بلی، یا رسول الله! این، گوشت زکاتی است که به بریره دادهاند؛ به همین خاطر، ما ناپسند دانستیم که از آن گوشت به شما بدهیم. پیامبر اکرم ص فرمود: «برای ایشان، زکات محسوب میشود ولی از طرف او به ما، هدیه به شمار میرود». سوم اینکه رسول الله ص در ماجرای بریره ل فرمود: «ولا (اموالش پس از مرگ) از آنِ کسی است که او را آزاد کرده است».