فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۱۵- باب: مَنْ تَصَدَّقَ فِي الشِّرْكِ ثُمَّ أَسْلَمَ
باب [۱۵]: کسی که در حال مشرک بودن صدقه می‌دهد و بعد از آن مسلمان می‌شود

٧۲۶- عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ س، قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَرَأَيْتَ أَشْيَاءَ كُنْتُ أَتَحَنَّثُ بِهَا فِي الجَاهِلِيَّةِ مِنْ صَدَقَةٍ أَوْ عَتَاقَةٍ، وَصِلَةِ رَحِمٍ، فَهَلْ فِيهَا مِنْ أَجْرٍ؟ فَقَالَ النَّبِيُّ ج: «أَسْلَمْتَ عَلَى مَا سَلَفَ مِنْ خَيْرٍ» [رواه الخاری: ۱۴۳۶].

٧۲۶- از حکیم بی خزامسروایت است که گفت: گفتم یا رسول الله! آیا از کار های[نیکی] که در جاهلیت از قبیل: صدقه دادن، آزاد ساختن غلامان، و صلۀ رح انجام می‌دادم برایم ثوابی خواهد بود؟

پیامیر خدا جفرمودند: «با کارهای نیک گذشته‌ات مسلمان شدی» [۲۸].

[۲۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) طوری که در سوانح حکیم بن حزامسذکر نمودیم، وی شخص کریم و سخاوتمندی بود، چنان‌چه در حج خود صد شتر، و هزار گوسفند قربانی کرد، و صد برده را آزاد ساخت، و هم چنین در وقت جاهلیت و شرک خود نیز کار‌های خوبی از صدقه دادن، و دست گیری از بی‌چارگان زیاد انجام داد، از این جهت از پیامبر خدا جپرسید که: از آن کارهای نیکی که در جاهلیت انجام داده است، نیز برایش ثوابی خواهد بود یانه؟ و چون پیامبر خدا جبرایش جواب مثب دادند، از این جهت آسوده خاطر گردید. ۲) اگر کافر در حال کفر خود عمل نیکی را انجام می‌دهد، و در حال کفر می‌میرد، از آن عمل نیک در آخرت برایش مزدی نیست. ۳) اگر کافر در حال کفر خود عمل نیکی را انجام می‌دهد، و مسلمان می‌شود، از آن عمل نیکش در آخرت برایش ثواب داده می‌شود. ۴) اگر کافر در حال کفر خود عمل بدی را از امور متعلق به حقوق الله انجام می‌دهد، و مسلمان می‌شود، آن عمل بدش عفو است، و مورد عقوبت قرار نمی‌گیرد. ۵) اگر کافر در حال کفر خود بر حقوق الناس چه بر حقوق مسلمان و چه بر حقوق کافری که دارای عصمت جان و مال است تجاوز می‌کند و بعد از آن مسلمان می‌شود، ضامن آن تجاوز خود می‌باشد.