فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۶٩- باب: رَمْي الجِمَارِ
باب [۶٩]: زدن جمره‌ها

۸۵۴- عَن ابْنَ عُمَرَ ب: أَنَّهُ سَأَلَهُ رَجُلٌ: مَتَى أَرْمِي الجِمَارَ؟ قَالَ: «إِذَا رَمَى إِمَامُكَ، فَارْمِهْ» فَأَعَدْتُ عَلَيْهِ المَسْأَلَةَ، قَالَ: «كُنَّا نَتَحَيَّنُ فَإِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ رَمَيْنَا» [رواه البخاری: ۱٧۴۶].

۸۵۴- از ابن عمربروایت است که شخصی از وی پرسید:

چه وقت باید جمره بزنم؟

گفت: وقتی که امام تو جمره زد، تو هم جمره بزند.

آن شخص سؤالش را دوباره تکرار نمود.

ابن عمربگفت: انتظار می‌کشیدیم، چون آفتاب زوال می‌کرد، جمره می‌زدیم [۱٩۵].

[۱٩۵] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) مراد از جمرۀ که در این حدیث از آن سؤال شده است، جمره‌های ایام تشریق است، که در روز‌های دوم، سوم، و چهارم عید باشد. ۲) مراد از (امیر) در این قول ابن عمربکه از امیر خود پرسان کن، امیر حج است، و چون امیر حج باید شخصی باشد که احکام و مناسک حج را به خوبی بداند، از این جهت ابن عمرببرای آن شخص گفت که: در وقت جمره زدن امامش جمره بزند، و یا شاید قصد ابن عمرباین بوده باشد، که این شخص را از مخالفت کردن با امیرش ممانعت نماید، زیرا مخالفت کردن با امیر سبب بروز مشاکل و اضرار زیادی می‌شود. ۳) وقت جمره زدن در ایام تشریق، بعد از زوال آفتاب است. ۴) بعضی از علماء، و از آن جمله عطاء و طاوس رحمهم الله جمره زدن را در این ایام پیش از زوال آفتاب نیز جائز دانسته‌اند. ۵) آخر وقت جمره در این ایام، غروب آفتاب است، و بعد از غروب آفتاب تا پیش از طلوع فجر روز بعدی، با کراهت جواز دارد، و کسی که بعد از طلوع فجر روز بعدی (رمی) می‌کند، بر وی (دم) لازم می‌گردد.