فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۱۶- باب: یَمْحَقُ الله الرِّبَا وَیُرْبِي الصَّدَقَاتِ
باب [۱۶]: خدا برکت سود را می‌برد، و به صدقه برکت می‌دهد

٩٩٩- عَن أَبَي هُرَيْرَةَ س، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج، يَقُولُ: «الحَلِفُ مُنَفِّقَةٌ لِلسِّلْعَةِ، مُمْحِقَةٌ لِلْبَرَكَةِ» [رواه البخاری: ۲٠۸٧].

٩٩٩- از ابو هریرهسروایت است که گفت: از پیامبر خدا جشنیدم که فرمودند:

«سوگند، سبب فروختن مال می‌شود، ولی باعث از بین رفتن برکت آن می‌گردد» [۳۶۴].

[۳۶۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) گرچه عنوان باب در موضوع سود است، ولی چون بین سود و بین سوگند دروغ، جهت فرختن مال مشابهت وجود دارد، از این جهت موضوع فروختن مال به قسم دروغ را تحت این باب آورده است، و وجه مشابهت آن است که خداوند همچنان که برکت سود را از بین می‌برد، به همان طریق برکت پولی را که از طریق سوگند دروغ بدست می‌آید، نیز از بین می‌برد. ۲) از بین رفتن برکت مالی که از سود و حرام به دست می‌آید، در دنیا و آخرت است، در دنیا کسانی که سود می‌خوردند، به تجربه ثابت شده است که دیری نمی‌گذرد که مال آن‌ها به شکلی از اشکال یا از دست خود آن‌ها و یا از دست اولاد آن‌ها از بین می‌رود، و علاوه برآن، از آن مال خود لذت نمی‌برند، بلکه همیشه ثروتی که اندوخته‌اند، سبب غم و پریشانی آن‌ها می‌باشد، و از بین رفتن برکت آن‌ها در آخرت به این سبب است که بر علاو از گناه سود خواری و سود دهی هرپولی را که از این راه بدست آورده و از آن صدقه می‌دهند، و یا حج می‌کنند، و یا به هر راه خیر دیگری مصرف می‌کنند، از این اعمال خیر ثوابی برای آن‌ها نیست، بلکه گنهکار نیز می‌گردند، زیرا طوری که در حدیث آمده است: «خداوند پاک است، و جز چیز پاک دیگری را قبول نمی‌کند».