فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۶- باب: الاعْتِکَافِ فِي العَشرِ الأَوْسَطِ مِن رَمَضَانَ
باب [۶]: اعتکاف در ده روز وسط رمضان

٩۸۳- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ ج«يَعْتَكِفُ فِي كُلِّ رَمَضَانٍ عَشَرَةَ أَيَّامٍ، فَلَمَّا كَانَ العَامُ الَّذِي قُبِضَ فِيهِ اعْتَكَفَ عِشْرِينَ يَوْمًا» [رواه البخاری: ۲٠۴۴].

٩۸۳- از ابو هریرهسروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر هر رمضانی ده روز به اعتکاف می‌نشستند، ولی در سالی که در آن وفات یافتند، بیست روز به اعتکاف نشستند [۳۴۲].

[۳۴۲] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: در سبب اینکه پیامبر خدا جدر سال وفات خود بیست روز به اعتکاف نشستند نظریات مختلفی وجود دارد، از جملۀ این نظریات آنکه: ۱) چون پیامبر خدا جمی‌دانستند که در این سال وفات می‌کنند، خواستند تا اعمال نیک بیشتری انجام دهند، تا به این طریق برای امت خود بیاموزند که در آخر عمر خود، در طاعت و عبادت جد و جهد بیشتری داشته باشند. ۲) جبرئیل÷در هررمضان قرآن را یک بار با پیامبر خدا جتکرار می‌کرد، ولی در این سال دو بار تکرار نمود، از این جهت پیامبر خدا جمدت اعتکاف خود را طولانی ساختند تا وقت کافی برای این کار وجود داشته باشد. ۳) چون در سال پیشتر در رمضان به اعتکاف ننشسته بودند، از این جهت در این سال بیست روز به اعتکاف نشستند، تا ده روز آن عوض سال گذشته باشد، ولی ظاهر حدیث و عنوانی را که امام بخاری برای آن انتخاب نموده است، نظر اول را تایید می‌کند.