فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۱۵- باب: إِذَا نَوَى بِالنَّهَارِ صَوْمًا
باب [۱۵]: اگر کسی در روز انیت روزۀ را کرد

٩۳٧- عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ س: أَنَّ النَّبِيَّ جبَعَثَ رَجُلًا يُنَادِي فِي النَّاسِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ «إِنَّ مَنْ أَكَلَ فَلْيُتِمَّ أَوْ فَلْيَصُمْ، وَمَنْ لَمْ يَأْكُلْ فَلاَ يَأْكُلْ» [رواه البخاری: ۱٩۲۴].

٩۳٧- از سلمه بن أکوعسروایت است که گفت: پیامبر خدا جدر روز عاشورا کسی را فرستادند تا برای مردم اعلان کند که:

«کسی که تا حالا چیزی خورده است [بقیۀ روز را] تمام کند، و یا گفتند که روزه بگیرد، و کسی که تا حالا چیزی نخورده است، نباید بخورد» [۲۸٩].

[۲۸٩] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) روزه گرفتن روز عاشوراء که روز دهم ماه محرم باشد، فرض بود، و بعد از اینکه روزۀ رمضان فرض گردید، روزۀ عاشوراء اختیاری شد. ۲) با استناد به این حدیث احناف می‌گویند که نیت روزه تا قبل از زوال جواز ادرد، به این معنی که اگر کسی بدون نیت روزه، تا پیش از زوال آفتاب چیزی نخورده بود، و بعد از آن به خاطرش گشت که آن روز را روزه بگیرد، این روزه‌اش شرعاً روزه شمرده شده و صحت دارد. ولی ائمۀ دیگر با استناد به حدیث دیگری که در کتب سنن از حفصهلروایت شده است می‌گویند که نیت روزه جز درشب روا نیست، و آن حدیث این است که پیامبر خدا جفرمودند: «کسی که از شب نیت روزه نکرده باشد، روزه‌اش روزه شمرده نمی‌شود»، و هرطرف در ترجیح حدیثی که به آن اسنتاد جسته است، مرجحات دیگری را نیز ذکر می‌کند.