فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

٧- باب: إِثْمِ مَنْ ظَلَمَ شَیْئاً مِنَ الأَرْضِ
باب [٧]: کسی که بر دیگری در مورد زمینش ظلم کرد

۱۱۱٩- عَن سَعِيدَ بْنَ زَيْدٍ س، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ جيَقُولُ: «مَنْ ظَلَمَ مِنَ الأَرْضِ شَيْئًا طُوِّقَهُ مِنْ سَبْعِ أَرَضِينَ» [رواه البخاری: ۲۴۵۲].

۱۱۱٩- از سعید بن زیدسروایت است که گفت: پیامبر خدا جرا شنیدم که فرمودند:

«کسی که بر دیگری در مورد زمینش چیزی ظلم کرده باشد، به همان انداره تا هفت طبقۀ زمین بر گردندش طوق می‌شود» [۴٩۸].

۱۱۲٠- عَن ابنِ عُمُرُ بقَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «مَنْ أَخَذَ مِنَ الْأَرْضِ شَيْئًا بِغَيْرِ حَقِّهِ خُسِفَ بِهِ يَوْمَ القِيَامَةِ إِلَى سَبْعِ أَرَضِينَ» [رواه البخاری: ۲۴۵۴].

۱۱۲٠- از ابن عمربروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند:

«کسی که مقداری از زمین شخص دیگری را به غیر حق بگیرد، در روز قیامت تا هفت طبقه به زمین فرو می‌رود» [۴٩٩].

[۴٩۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) مراد از ظلم در مورد زمین آن است که مثلا: زمینش را به نا حق تصاحب کرده باشد، و یا چیزی از زمینش را به زمین خود ملحق نموده باشد، و یا زمنیش را برای رفتن به خانه و یا زمین خود برای خود راه ساخته باشد، و یا از خاک و سنگ زمینش بدون اجازۀ وی استفاده کرده باشد، و یا به هر طریق دیگری. ۲) طوری که نبی کریم جفرموده‌اند، کسی که بر کسی نسبت به زمنیش ظلم و تجاوز نماید، آن زمین تا هفت طبقه بر گردنش طوق می‌شود، و این شخص در میدان محشر مکلف و وادار می‌شود که آن هفت طبقه زمینی را که بر گردنش طوق شده است، با خود بکشد، و یا آن زمین بر گردنش طوق می‌گردد و تا طبقۀ هفتم زمین وی را فرو می‌برد، و حدیث آتی مؤید همین معنی اخیر است. ۳) کسی که زمین را مالک گردید، طبقه‌های زیرین آن را نیز مالک می‌گردد، و می‌تواند تا هر جایی که خواسته باشد، آن را حفر نماید، مگر آنکه حفر کردن سبب ضرر بر دیگران شود، چنان‌چه می‌تواند تا هر جا که خواسته باشد، از هوای آن زمین استفاده نماید، مگر آنکه استفاده کردن از هوایش سبب ضرر بر دیگران شود. ۴) تجاوز بر حقوق دیگران، و از آن جمله غصب کردن زمین، و تعدی بر آن، از گناهان کبیره است. [۴٩٩] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) این خسف در روز محشر می‌باشد، و وقتی صورت می‌گیرد که آن زمینی را که به غیر حق گرفته است تا هفت طبقۀ زمین با خود بکشد و در میدان محشر حاضر گرداند. ۲) در حدیث ابو مالک اشعری آمده است که: «بزرگترین خیانت از [نگاه گناه] در روز قیامت، مقدار زمینی است که شخص آن را دزدی کرده است، و آن زمین تا هفت طبقه بر گردنش طوق می‌گردد.