فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

فهرست کتاب

۳۴- باب: اسْتِلاَمِ الحَجَرِ الأَسْوَدِ حِینَ یَقْدَمُ مَکَّةَ أَوَّلَ مَا یَطُوفُ وَیَرْمُلُ ثَلاَثاً
باب [۳۴]: بوسیدن حجر الأسود در وقت قدوم به مکه در نخستین طواف که سه بار (رَمَل) می‌کند

۳۴- باب: اسْتِلاَمِ الحَجَرِ الأَسْوَدِ حِینَ یَقْدَمُ مَکَّةَ أَوَّلَ مَا یَطُوفُ وَیَرْمُلُ ثَلاَثاً
باب [۳۴]: بوسیدن حجر الأسود در وقت قدوم به مکه در نخستین طواف که سه بار (رَمَل) می‌کند

۸۱۲- عَنِ ابنِ عُمَرَ بقَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ جحِينَ يَقْدَمُ مَكَّةَ إِذَا اسْتَلَمَ الرُّكْنَ الأَسْوَدَ، أَوَّلَ مَا يَطُوفُ: يَخُبُّ ثَلاَثَةَ أَطْوَافٍ مِنَ السَّبْعِ [رواه البخاری: ۱۶٠۳].

۸۱۲- از ابن عمربروایت است که گفت: پیامبر خدا جرا هنگامی که به مکه می‌آمدند دیدم، در اولین طواف رکن اسود را [یعنی: حجر الأسود را] بوسه زدند، و در سه طواف از هفت طواف تیز رفتند [یعنی (رمل) کردند] [۱۴٧].

[۱۴٧] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) کسی که به نیت طواف به مسجدالحرام داخل می‌شود، اول حجر الأسود را استلام نموده و سپس در حالت رمل به طواف شروع نماید. ۲) از ظاهر این حدیث این طور دانسته می‌شود که پیامبر خدا جدر همۀ شوط (رمل) کردند، و در حدیث پیش از این یعنی حدیث (۸۱۱) آمده بود که در بین رکن یمانی و حجر الأسود (رمل) نکردند. و امام نووی/از این تعارض ظاهری چنین جواب می‌دهد که: (رمل) نکردن در بین رکن یمانی و رکن حجر الأسود منسوخ است، زیرا این (رمل) در عمرۀ قضائی در سال هفتم هجری بود، و مسلمانان در این وقت از نگاه قوت بدنی ضعیف بودند، و رملی که می‌کردند به جهت اظهار قوت و جلادت برای مشرکین بود، و مشرکین در گوشۀ حجر الأسود نشسته بودند، و مسلمانان را در بین رکن یمانی و رکن حجر الأسود نمی‌دیدند، و در دیگر جاهای طواف می‌دیدند، لذا از آن‌ها خواسته شد که در همۀ طواف جز در وقت طواف بین رکن یمانی و حجر الأسود (رمل) نمایند، ولی هنگامی که پیامبر خدا جدر سال دهم هجری، در حجة الوداع طواف کردند، همۀ اطراف خانه از حجر الأسود، تا حجر الأسود (رمل) نمودند، و طوری که واضح است، باید در وقت تعارض به موجب نص آخری عمل شود، عمدة القاری (٧/۱٧۸-۱٧٩).