فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۴- باب: فَضْلِ الحَجِّ المَبرُورِ
باب [۴]: فضیلت حج مبرور

٧٧۲- عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ ل، أَنَّهَا قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، نَرَى الجِهَادَ أَفْضَلَ العَمَلِ، أَفَلاَ نُجَاهِدُ؟ قَالَ: «لاَ، لَكِنَّ أَفْضَلَ الجِهَادِ حَجٌّ مَبْرُورٌ» [رواه البخاری: ۱۵۲٠].

٧٧۲- از عائشه ام المؤمنینلروایت است که گفت: یا رسول الله [ما زن‌ها] فکر می‌کنیم که جهاد بهترین اعمال باشد، آیا ما جهاد نکنیم؟ فرمودند: «نِه! بهترین جهاد [برای شما] حج مبرور است» [۸۸].

٧٧۳- عَن أَبِي هُرَيْرَةَ س، قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ جيَقُولُ: «مَنْ حَجَّ لِلَّهِ فَلَمْ يَرْفُثْ، وَلَمْ يَفْسُقْ، رَجَعَ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ» [رواه البخاری: ۱۵۲۱].

٧٧۳- از ابو هریرهسروایت است که گفت: پیامبر خدا جرا شنیدم که فرمودند:

«کسی که برای خدا حج کند، و در حج خود مرتکب جماع، و کار بدی نگردد، طوری که از حج [بدون گناه] برمی‌گردد، به مانند روزی که مادرش او را زائیده است» [۸٩].

[۸۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) حج مبرور: یعنی: حج مقبول، و حجی (مبرور) گفته می‌شود که دارای سه شرط باشد، اول آنکه: ازمال حلال صورت گرفته باشد، دوم آنکه: حاجی در حج خود قصد دیگری جز رضای خداوند متعال نداشته باشد، و سوم آنکه: در حج خود مرتکب معصیتی نگردد. ۲) گرچه ثواب حج کردن برای زن، بیشتر از ثواب جهاد کردن برای زن است، ولی از این قول پیامبر خدا جکه: «بهترین جهاد حج مبرور است» چنین دانسته می‌شود که جهاد کردن زن در اموری که قادر به انجام دادن آن می‌باشد نیز جائز است، از ام المؤمنین حفصهلروایت است که گفت: «زنی نزد ما آمد که با پیامبر خدا جدر شش غزوۀ اشتراک نموده بود، و آن زن برایم گفت که ما زن‌ها زخمی‌ها را تداوی می‌کردیم، و از مریض‌ها پرستاری می‌نمودیم. [۸٩] و طوری که بارها یاد آور شدیم، این آمرزش نسبت به گناهان است و حقوق الله و حقوق الناس تا وقتی که به صاحبش رسانده نشود، و یا رضایت صاحبش حاصل نگردد، حج و هیچ عمل نیک دیگری سبب سقوط و آمرزش آن نمی‌گردد.