۵- باب: الظُّلْمُ ظُلُمَاتٌ یَوْمَ القِیَامَةِ
باب [۵]: ظلم سبب تاریکی‌هائی در روز قیامت می‌شود
۱۱۱٧- عَنِ بْنِ عُمَرَ ب، عَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: «الظُّلْمُ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ القِيَامَةِ» [رواه البخاری: ۲۴۴٧].
۱۱۱٧- ازا ابن عمرباز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند: «ظلم سبب تاریکی‌هایی در روز قیامت می‌شود» [۴٩۶].
[۴٩۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) ظلم عبارت از نهادن چیزی در جایی غیر مناسب آن است، ابن جوزی/می‌گوید: هر ظلمی مشتمل بر دو معصیت است: یکی در ستم روا داشتن بر مظلوم، و دوم: به مبارزه طلبیدن کسی که امر به عدالت می‌کند، یعنی خداوند متعال، زیرا مظلوم ضعیف است و جز خدا دادرسی دیگری ندارد، و علماء گفته‌اند که: سبب ظلم کردن، ظلمت و تاریکی قلب است، زیرا کسی که قلبش به نور خدایی روشن باشد، به عواقب ظلم نظر انداخته و از آن خود داری می‌نماید، و کسی به ظلم و ستم اقدام می‌کند که قلبش تاریک باشد. ۲) کسی که در این دنیا مرتکب ظلم می‌شود، در روز قیامت در تاریکی می‌ماند، و نمی‌داند که به کجا می‌رود، و در نهایت به گودالی از گودال‌های دوزخ می‌افتد، از ابن مسعودسروایت است که گفت: اشخاص ظالم را می‌آورند و به فشار در صندوقی جا می‌دهند، و سپس آن صندوق را در دوزخ می‌اندازند.