فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۲۳- باب: مِنْ أَیْنَ یَدْخُلُ مَکَّةَ
باب [۲۳]: از کجا باید به مکه داخل شد

٧٩٩- عَنِ ابْنِ عُمَرَ ب: أَنَّ رَسُولَ اللّهِ ج دَخَلَ مَکَّةَ مَن کَدَاءٍ،مِنَ الثَّنِيَّةِ العُلْيَا الَّتِی بِالبَطحَاءِ، وَخَرُجُ مِنَ الثَّنِيَّةِ السُّفْلَى» [رواه البخاری: ۱۵٧۵].

٧٩٩- از ابن عمربروایت است که پیامبر خدا جبه مکه از راه (کداء) از قسمت بالائی آن که به طرف (بطحاء) است داخل گردیدند، و هنگام خارج شدن از مکه، ازقسمت سفلای آن خارج شدند [۱۳۲].

[۱۳۲] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) راهی که نبی کریم جاز آن به مکۀ مکرمه داخل گردیدند، همان راهی است که هنگام داخل شدن به مکۀ مکرمه از کنار (جنة المعلی) می‌گذرد، و جنة المعلی به راست راه واقع می‌گردد.، و راهی که نبی کریم جاز آن از مکۀ مکرمه خارج شدند، همان راهی است که اکنون به نام (شبیکه) یاد می‌شود. ۲) اینکه پیامبر خدا جازطرف بلند مکه داخل گردیده و از طرف پایین آن خارج شدند، حکمتش تناسب با مقصد است، زیرا مناسب به مقام گعبۀ مشرفه آن است که شخص هنگام آمدن به سوی آن، از طرف بلند و مرتفع داخل گردد، و هنگام دور شدن از آن، از راه سفلی و پایینی خارج گردد.