فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۳- باب: اقْتِنَاءِ الْکَلْبِ لِلْحَرْثِ
باب [۳]: داشتن سگ برای نگهبانی از گشت

۱٠٧۳- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ أَمْسَكَ كَلْبًا، فَإِنَّهُ يَنْقُصُ كُلَّ يَوْمٍ مِنْ عَمَلِهِ قِيرَاطٌ، إِلَّا كَلْبَ حَرْثٍ أَوْ مَاشِيَةٍ» [رواه البخاری: ۲۳۲۲].

۱٠٧۳- از ابو هریرهسروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «اگر کسی سگی را نگهدارد، از عملش هر روز یک قیراط کم می‌شود، مگ سگی که برای حفاظت کشت و یا حفاظت حیوانات باشد.

۱٠٧۴- وَعَنهُ سفي روایة «إِلَّا كَلْبَ غَنَمٍ أَوْ حَرْثٍ أَوْ صَيْدٍ» [رواه البخاری: ۲۳۲۲].

۱٠٧۴- و از ابو هریرهسدر روایت دیگری آمده است که پیامبر خدا جفرمودند: «...مگر سگی که برای حفاظت گوسفندان، و یا کشت و شکار باشد».

۱٠٧۵- وَعَنهُ سفي روایة أخری «أِلاَّ كَلْبَ صَيْدٍ أَوْ مَاشِيَةٍ» [رواه البخاری: ۲۳۲۲].

۱٠٧۵- و از ابو هریرهسدر روایت دیگری آمده است که پیامبر خدا جفرمودند: «...مگر سگی که برای شکار و حفاظت حیوانات باشد» [۴۵٠].

[۴۵٠] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) قیراط در مورد مزد آخرت وزنی است که مقدار حقیقی آن را خود خداوند متعال می‌داند، و آنچه که برای بندگان معلوم است این است که نگهداشتن سگ، سبب نقصانی جزئی از اجزای عمل صاحب وی می‌گردد. ۲) طوری که از مجموع روایات این حدیث دانسته می‌شود، نگهداشتن سگ برای سه غرض جواز دارد، شکار حفاضت از کشت، حفاظت از حیوانات، و اینکه نگهداشتن سگ برای غرض دیگری غیر از این اغراض سه گانه نیز جواز دارد یا نه؟ بین علماء اختلاف نظر وجود دارد، ولی چون علت جواز دادن به نگهداشتن سگ، مصلحت مردم و دفع ضرر از آن‌ها است، بنابراین در هر جایی که چنین ضرورتی احساس گردد، نگهداشتن سگ جائز به نظر می‌رسد، مانند: نگهبانی و حراست از خانه، کشف مواد مخدر، و پیدا کردن مجرمین، و امثال این کار ها. ۳) کسی که بیش از یک سگ مثلا: سه و یا چهار سگ را نزد خود نگه می‌دارد، آیا از عملش سه و یا چهار قیراط کم می‌شود، و یا فقط همان یک قیراط؟ هردو وجه محتمل به نظر می‌رسد. ۴) در بعضی روایات آمده است: کسی که سگی را غیر از اصناف مباحه نگهداری می‌نماید، از مزدش دو قیراط کم می‌شود، علماء آن را به نوع ضرر و ایذای سگ حمل کرده‌اند، به این معنی که اگر ضرر سگ کم بود، از عمل صاحبش یک قیراط، و اگر زیاد بود، دو قیراط کم می‌شود. ۵) با قیاس به سگ، هر درندۀ دیگری که سبب آزار و اذیت همسایگان و راهروان گردد، مانند: گرگ، یوز، پلنگ، و غیره حکمش در تحریم نگهداشتن و کم شدن عمل، به یک قیراط و ده قیراط، مانند حکم سگ است.