فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۱٧- باب: إِذَا کَسَرَ قَصْعَة أَوْ شَیْئاً لِغَیْرِهِ
باب [۱٧]: اگر کاسه و یا چیزی را از شخص دیگری شکست

۱۱۳٠- عَنْ أَنَسٍ س: أَنَّ النَّبِيَّ جكَانَ عِنْدَ بَعْضِ نِسَائِهِ، فَأَرْسَلَتْ إِحْدَى أُمَّهَاتِ المُؤْمِنِينَ مَعَ خَادِمٍ بِقَصْعَةٍ فِيهَا طَعَامٌ، فَضَرَبَتْ بِيَدِهَا، فَكَسَرَتِ القَصْعَةَ، فَضَمَّهَا وَجَعَلَ فِيهَا الطَّعَامَ، وَقَالَ: «كُلُوا» وَحَبَسَ الرَّسُولَ وَالقَصْعَةَ حَتَّى فَرَغُوا، فَدَفَعَ القَصْعَةَ الصَّحِيحَةَ، وَحَبَسَ المَكْسُورَةَ [رواه البخاری: ۲۴۸۱].

۱۱۳٠- از انسسروایت است که گفت: پیامبر خدا جنزد یکی از همسرانش بودند، همسر دیگرشان ذریعۀ خادمی طعامی را در کاسۀ برای‌شان فرستاد، [آنکه به خانه‌اش بودند]، کاسه را با دست خود زد و شکست.

پیامبر خدا جقطعه‌های کاسه را با هم جمع کردند، طعام را دوباره در آن کاسه نهادند و فرمودند: «بخورید»، و شخصی که کاسه را آورده بود نزد خود نشاندند، و بعد از اینکه طعام را خوردند، کاسۀ درستی را فرستادند، و کاسۀ شکسته را نگهداشتند [۵٠٩].

[۵٠٩] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) آن کسی که پیامبر خدا جدر خانه‌اش بودند و کاسه را شکستند، عائشهلبود، و آنکه طعامی را فرستاده بود، زینب بنت جحشلبود، و طعامی را که فرستاده بود، (حیس) بود، و حیس طعامی است که از خرما و روغن و قروت ساخته می‌شود. ۲) ضمان چیزی‌هایی که مثل آن پیدا می‌شود، و چیز‌های که مثل آن پیدا نمی‌شود، به اساس قیمت آن است. ۳) شارحان این حدیث نبوی شریف می‌گویند: اینکه پیامبر خدا جعائشهلرا توبیخ نکردند، سببش آن بود که زینب با ارسال آن طعام قصد آزار دادن عائشهلرا داشت، و به این اساس عائشهلبه این عکس العمل خود ملامت نبود. و سببی که بخاطر راقم می‌رسد این است که: پیامبر خدا جاز حسن معاشرتی که با همسران خود داشتند، هیچگاه و به هیچ سببی باعث کدورت خاطر آن‌ها نمی‌شدند، ورنه اینکه عائشهلدرحضور نبوی چنین عکس العمل شدیدی نشان داده بود، مستوجب ملامتی و تنیبه بود.