۳۸- باب: بَیْعِ الزَّبِیبِ بِالزَّبِیبِ وَالطَّعَامِ بِالطَّعَامِ
باب [۳۸]: فروختن کشمش به کشمش و طعام به طعام
۱٠۲٧- وَعَنهُ ب: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جنَهَى عَنِ المُزَابَنَةِ، وَالمُزَابَنَةُ: بَيْعُ الثَّمَرِ بِالتَّمْرِ كَيْلًا، وَبَيْعُ الزَّبِيبِ بِالكَرْمِ كَيْلًا [رواه البخاری: ۲۱٧۱].
۱٠۲٧- و از عبدالله بن عمربروایت است که پیامبر خدا جاز بیع (مزابنه) نهی فرمودند:
و مزابنه عبارت از: فروختن خرمای تازه با خرمای [خشک] از روی کیل، و فروختن کشمش به انگور از روی کیل است [۳٩۶].
[۳٩۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: در احکام متعلق به این حدیث بین علماء اختلاف است، جمهور علماء می‌گویند: فروختن انگور به کشمش، و گندمی که در خوشه است، با گندمی که پاک شده است جواز ندارد، چنان‌چه فروختن خرما بر سر درخت، به خرمای چیده شده، و فروختن خرمای تازۀ چیده شده، به خرمای خشک به طور مطلق روا نیست، خواه به طور برابر باشد و یا غیر برابر. ولی امام ابو حنیفه/می‌گوید: اگر انگور از تاک چیده شده باشد، فروختن آن به کشمش به طور مساوی (مثلا: پنج کیلو به پنج کیلو) جائز است، ولی اگر یک طرف بیشتر باشد، (مثلا: یک طرف چهار کیلو کشمش، و طرف دیگر شش کیلو انگور باشد) جواز ندارد، و هم چنین است حکم خرما، و حکم هر میوۀ دیگری که دارای نوع تازه و خشک باشد، مانند: زرد آلو، انجیر، پسته و امثال این‌ها، که به طور مساوی جائز، و به طور متفاضل حرام است.