فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۱۴- باب: مَنْ نَذَرَ المَشْيَ إِلَى الْکَعْبَةِ
باب [۱۴]: کسی که نذر کند تا پیاده به کعبه برود

٩٠٠- عَنْ أَنَسٍ س، أَنَّ النَّبِيَّ جرَأَى شَيْخًا يُهَادَى بَيْنَ ابْنَيْهِ، قَالَ: «مَا بَالُ هَذَا؟»، قَالُوا: نَذَرَ أَنْ يَمْشِيَ، قَالَ: «إِنَّ اللَّهَ عَنْ تَعْذِيبِ هَذَا نَفْسَهُ لَغَنِيٌّ»، وَأَمَرَهُ أَنْ يَرْكَبَ [رواه البخاری: ۱۸۶۵].

٩٠٠- از انسسروایت است که گفت: پیامبر خدا جپیر مردی را دیدند که خود را به دو نفر از فرزندانش تکیه داده و راه می‌رود.

پرسیدند: «این را چه شده است»؟

گفتند: نذر کرده است که پیاده [به حج] برود.

فرمودند: «خداوند از اینکه این شخص خود را تعذیب نماید، بی‌نیاز است»، و امر کردند که سوار شود [۲۴۸].

٩٠۱- عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ، قَالَ: نَذَرَتْ أُخْتِي أَنْ تَمْشِيَ، إِلَى بَيْتِ اللَّهِ، وَأَمَرَتْنِي أَنْ أَسْتَفْتِيَ لَهَا النَّبِيَّ ج، فَاسْتَفْتَيْتُهُ، فَقَالَ ج: «لِتَمْشِ، وَلْتَرْكَبْ» [رواه البخاری: ۱۸۶۶].

٩٠۱- از عقبه بن عامرسروایت است که گفت: خواهرم نذر کرد که پیاده به بیت الله الحرام برود، و از من خواست تا دراین باره از پیامبر خدا جفتوی بخواهم، من فتوی خواستم، و پیامبر خدا جفرمودند: «برود، و سواره برود [۲۴٩].

[۲۴۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: اگر کسی نذر کرد که پیاده به حج برود، جمهور علماء می‌گویند: چنین شخصی تا جایی که می‌تواند، پیاده برود، و چون از پیاده رفتن عاجز شد، سواره برود، و یک گوسفند هدیه بدهد، و امام ابو حنیفه/می‌گویند: چنین شخصی ولو آنکه قدرت بر پیاده رفتن را داشته باشد، می‌تواند سواره به حج برود، ولی باید از حانث شدن نذر خود، کفاره بدهد، و کفاره‌اش کفارۀ قسم است، و کفارۀ قسم عبارت است از: طعام دادن ده مسکین، و یا پوشاک دادن برای آن‌ها، و یا آزاد ساختن یک برده، و اگر کسی قدرت به این چیزها را نداشت، سه روز روزه بگیرد. [۲۴٩] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: در روایت امام طحاوی و اصحاب سنن آمده است که این زن نذر کرده بود که پیاده و سر و پای برهنه به حج برود، پیامبر خدا جفرمودند: «برود سواره برود» و در روایت ابو داود آمده است که پیامبر خدا جفرمودند: «برود و شتری را هدیه بدهد»، و در روایت دیگری آمده است که فرمودند: «برود و سه روز روزه بگیرد»، و اقوال علماء دراین مورد در حدیث پیشتر از این گذشت.