فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

۲- باب: قَول الله تَعَالى: ﴿يَأۡتُوكَ رِجَالٗا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٖ يَأۡتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٖ ٢٧ لِّيَشۡهَدُواْ مَنَٰفِعَ لَهُمۡ﴾
باب [۲]: این قول خداوند متعال که: تا ﴿پیاده و بر شتران لاغر از راه‌های دور نزد تو بیایند، تا شاهد منافع خویش باشند﴾

٧٧٠- عَنْ عُمَرَ ب، قَالَ: «رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ جيَرْكَبُ رَاحِلَتَهُ بِذِي الحُلَيْفَةِ، ثُمَّ يُهِلُّ حَتَّى تَسْتَوِيَ بِهِ قَائِمَةً» [رواه البخاری: ۱۵۱۴].

٧٧٠- از ابن عمربرویات است که گفت: پیامبر خدا جرا در (ذوالحلیفه) دیدم که بر شتر خود سوار شدند، و تا هنگامی که شتر کاملاً به راه افتاد، تلبیه می‌گفتند [۸۶].

[۸۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) حج کردن سواره و پیاده جواز دارد، ولی اینکه کدام یک بهتر است، بین علماء اختلاف است، بعضی از علماء سواره رفتن به حج را بهتر می‌دانند، زیرا اول آنکه: سواره رفتن به حج، موافق سنت نبوی است، زیرا نبی کریم جسواره به حج رفته بودند، و دیگر آنکه: در سواره رفتن مصرف حج بیشتر می‌شود، و هر قدر که مصرف حج بیشتر شود، به همان اندازه ثواب شخص حج کننده بیشتر می‌شود. و عدۀ دیگری ازعلماء پیاده رفتن به حج را بهتر می‌دانند، و دلیل‌شان حدیثی است که حاکم در مستدرک روایت نموده و حکم به صحت آن کرده است، در این حدیث، ابن عباسباز پیامبر خدا جروایت می‌کند که فرمودند: «کسی که پیاده به مکه برود، تا وقتی که برگردد، برایش در هرگام هفتصد حسنه از حسنات حرم داده می‌شود، کسی پرسید که حسنات حرم چگونه است؟ گفتند: هر حسنه‌اش معادل صد هزار حسنه است». ۲) تلبیه بعد از حج و یا عمره این است که: «لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك لبيك، إن الحمد والنعمة لك والملك، لا شريك لك». ۳) ظاهر این حدیث دلالت بر این دارد که: وقت تلبیه گفتن هنگامی است که راحله کاملاً آمادۀ رفتن می‌گردد، و این نظر عامۀ علماء است، و امام شافعی/می‌گوید که وقت تلبیه گفتن هنگامی است که راحله به راه می‌افتد، و در نزد امام ابو حنیفه/وقت استحبابی تلبیه، بعد از سلام دادن از نماز مسنونۀ احرام است.