۳- باب: هَلْ یُقَالُ رَمَضَانُ أَو شَهْرُ رَمَضَانَ وَمَن رَأَی ذلِكَ کُلَّهُ
باب [۳]: آیا باید رمضان گفت یا ماه رمضان؟ و کسی که هردو را جواز می‌دهد
٩۲۴- عَن بْنِ عُمَرَ، أَنَّ ابْنَ عُمَرَ ب، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ جيَقُولُ: «إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ» یعنی: هِلاَلِ رَمَضَانَ [رواه البخاری: ۱٩٠٠].
٩۲۴- از ابن عمربروایت است که گفت: از پیامبر خدا جشنیدم که فرموند: «وقتی که ماه را دیدید روزه بگیرید، و وقتی که ماه را دیدید، عید کنید، و اگر ماه برشما پوشیده شد، سی روز حساب بگیرید» [۲٧۶]، یعنی: اگر هلال رمضان بر شما پوشیده شد.
[۲٧۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) مراد از حساب گرفتن سی ورز، کامل کردن سی روز ماه شعبان است، یعنی اگر به سبب ابر بودن در آسمان، و یا به هرسبب دیگری، امکان دیدن ماه برای شما میسر نگردید، بعد از کامل کردن سی روز برای ماه شعبان، روزه گرفتن ماه رمضان را شروع کنید. ۲) اکثر علماء بر این نظر اند که حکم به دخول ماه رمضان جز به یکی از این سه طریق جائز نیست، دیدن ماه، شهادت شهود، و یا کامل کردن سی روز برای شعبان، ولی بعضی از آن‌ها گفته‌اند که ثبوت دخول ماه رمضان به حساب نجومی نیز صحت دارد، و آنچه قابل تذکر است این است که با وسائل و آلات فعلی در عصر حاضر، مشکلی برای ثبوت دخول ماه وجود ندارد، و اینکه از این طریق بتوان حکم به دخول ماه رمضان و یا خروج آن نمود، احتیاج به این دارد که علمای متبحر و با درک، با در نظر داشت واقعیت‌ها در این مورد نظر بدهند.