فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد سوم

فهرست کتاب

۳۳- باب: بَیْعِ الْغَرَرِ وَحَبَلِ الحَبَلَةِ
باب [۳۳]: فریب در معامله و فروختن حیوان در شکم مادرش

۳۳- باب: بَیْعِ الْغَرَرِ وَحَبَلِ الحَبَلَةِ
باب [۳۳]: فریب در معامله و فروختن حیوان در شکم مادرش

۱٠۲۲- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج، «نَهَى عَنْ بَيْعِ حَبَلِ الحَبَلَةِ»، وَكَانَ بَيْعًا يَتَبَايَعُهُ أَهْلُ الجَاهِلِيَّةِ، كَانَ الرَّجُلُ يَبْتَاعُ الجَزُورَ إِلَى أَنْ تُنْتَجَ النَّاقَةُ، ثُمَّ تُنْتَجُ الَّتِي فِي بَطْنِهَا [رواه البخاری: ۲۱۴۳].

۱٠۲۲- از عبدالله بن عمربروایت است که: پیامبر خدا جاز فروختن به وعدۀ نتاج حیوان در شکم مادرش نهی فرمودند، و این بیعی بود که اهل جاهلیت به آن معامله می‌کردند، [به این طریق که] شخص شتری را به این موعد می‌خرید که شتر بزاید، و باز آن شتر، نوزا بزاید [۳٩۱].

[۳٩۱] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) خریدن نتاج حیوان در شکم مادرش به یکی از دو معنی است: معنی اول آنکه: شتری را بخرد، و موعد دادن پولش آن باشد که شتری که اکنون حامل است بزاید، و باز آن شتر نو زای، بزرگ شود، و باردار گردد، و وقتی که زایید پول آن شتری را که خریده است، بپردازد. معنی دوم آنکه: نتاج شترِ شتر را بخرد، یعنی: شتری که اکنون بار دارد است، بزاید، و این شتر نوزای کلان شود، و باردار گردد، و نتاج آن را اکنون خرید و فروش نمایند، در این تحریم هردو نوع آن داخل است، زیرا در نوع (اول) مدت نا معلوم است، شاید نتاج اول شتر بمیرد، و شاید تا سال‌ها باردار نگردد، و هر احتمال دیگری، و در نوع (دوم) متاع معدوم، و مجهول، و غیر قابل برای تسلیم است. ۲) این حکم خاص به نتاج شتر نیست بلکه حکم نتاج هر حیوان مانند: گاو، گوسفند، اسپ، خر وغیره را نیز شامل می‌شود.