۳- باب: الخُصُومَةِ فِي الْبِئْرِ وَالْقَضَاءِ فِیهَا
باب [۳]: خصومت کردن در چاه و حکم کردن در آن
۱٠٩۲- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ مَسعُودٍ س، عَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: «مَنْ حَلَفَ عَلَى يَمِينٍ يَقْتَطِعُ بِهَا مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ، هُوَ عَلَيْهَا فَاجِرٌ، لَقِيَ اللَّهَ وَهُوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ» فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا﴾الآيَةَ، فَجَاءَ الأَشْعَثُ، فَقَالَ: مَا حَدَّثَكُمْ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ فِيَّ أُنْزِلَتْ هَذِهِ الآيَةُ، كَانَتْ لِي بِئْرٌ فِي أَرْضِ ابْنِ عَمٍّ لِي، فَقَالَ لِي: «شُهُودَكَ»، قُلْتُ: مَا لِي شُهُودٌ، قَالَ: «فَيَمِينُهُ»، قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِذًا يَحْلِفَ، فَذَكَرَ النَّبِيُّ جهَذَا الحَدِيثَ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ ذَلِكَ تَصْدِيقًا لَهُ [رواه البخاری: ۲۳۵۶، ۲۳۵٧].
۱٠٩۲- از عبدالله بن مسعودساز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند: «کسی که [به دروغ] سوگند بخورد، تا به سبب آن سوگند، مال مسلمانی را مالک شود، در حالی خداوند را ملاقات می‌کند که بر وی غضب است».
و خداوند این آیۀ مبارکه را نازل فرمود: «کسانی که به عهد و پیمان خدا و سوگند‌های خود مبلغ اندکی را به دست می‌آورند».
اشعث آمد و گفت: ابو عبدالرحمن برای شما چه گفت؟ این آیۀ دربارۀ من نازل شده است، در زمین پسر عموی خود چاهی داشتم، [و ادعا کرده که چاه از او است].
پیامبر خدا جبرایم گفتند: «شاهدانت را حاضر کن».
گفتم: شاهد ندارم.
فرمودند: «پس او باید سوگند بخورد».
گفتم: او سوگند می‌خورد، پیامبر خدا جحدیث مذکور را گفتند، و خداوند متعال این آیۀ کریمه را جهت تصدیق رسول خود نازل فرمود [۴۶٧].
[۴۶٧] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) شاهد آوردن بر ذمۀ (مدعی) و سوگند خوردن در صورت انکار متوجه (مدعی علیه) است. ۲) در تصرف داشتن چیزی، دلیل قطعی بر مالک بود آن چیز نیست.