۲- باب: الحَلاَلُ بَیِّنٌ وَالحَرَامُ بَیِّن وَبَیْنَهُمَا مُشَبَّهَاتٌ
باب [۲]: حلال آشکار، و حرام آشکار است و بین حلال و حرام چیزهای اشتباهی وجود دارد
٩۸۵- عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ ب، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «الحَلاَلُ بَيِّنٌ، وَالحَرَامُ بَيِّنٌ، وَبَيْنَهُمَا أُمُورٌ مُشْتَبِهَةٌ، فَمَنْ تَرَكَ مَا شُبِّهَ عَلَيْهِ مِنَ الإِثْمِ، كَانَ لِمَا اسْتَبَانَ أَتْرَكَ، وَمَنِ اجْتَرَأَ عَلَى مَا يَشُكُّ فِيهِ مِنَ الإِثْمِ، أَوْشَكَ أَنْ يُوَاقِعَ مَا اسْتَبَانَ، وَالمَعَاصِي حِمَى اللَّهِ مَنْ يَرْتَعْ حَوْلَ الحِمَى يُوشِكُ أَنْ يُوَاقِعَهُ» [رواه البخاری: ۲٠۵۱].
٩۸۵- از نعمان بن بشیربروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «حلال آشکار و حرام آشکار است، و بین حلال و حرام چیزهای اشتباهی وجود دارد، کسی که چیزهای اشتباهی را از ترس گناه ترک کند، چیزهایی را که گناهش واضح است به طور اولی ترک خواهد کرد».
«و کسی که در ارتکاب امور اشتباهی جرأت کند، چه بسا در چیزهایی که گناهش یقینی است، نیز اقدام نماید، گناهان حدود ممنوعۀ خدا است، کسی که [حیواناتش را] در نزدیک مناطق ممنوعه می‌چراند، بعید نیست که در خود مناطق ممنوعه نیز داخل شود» [۳۴۴].
[۳۴۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: تفصیل این حدیث در کتاب ایمان، باب فضیلت احتیاط در امور دین، حدیث (۴۸) قبلاً گذشت، و آنچه را که در این‌جا متذکر می‌شویم این است که علماء گفته‌اند: این حدیث یکی از سه حدیثی است که مدار اسلام بر آن‌ها استوار است، این حدیث و حدیث (إنما الأعمال بالنیات)، و حدیث (من حسن إسلام المرء ترکه مالا یعنیه)، و ابو داود می‌گوید که مدار اسلام بر چهار حدیث است که این سه حدیث گذشته، و حدیث (لا یؤمن أحدکم حتی یحب لأخیه ما یحب لنفسه)، و معنی این سخن علماء این است که: اگر به محتوای این احادیث سه گانه و یا چهار گانه عمل شود، به همۀ اساسات دین اسلام عمل شده است.