باب ۷۵: معنى این آیه: (همانا او را یکبار دیگر دیده است). آیا پیغمبر جدر شب معراج خداوند را دیده است؟
۱۱۱- حدیث: « عَائِشَةَ عَنْ مَسْرُوقٍ قَالَ: قُلْتُ لِعَائِشَةَ یَا أُمَّتَاهْ هَلْ رَأَى مُحَمَّدٌ جرَبَّهُ فَقَالَتْ لَقَدْ قَفَّ شَعَرِی مِمَّا قُلْتَ، أَیْنَ أَنْتَ مِنْ ثَلاَثٍ مَنْ حَدَّثَكَهُنَّ فَقَدْ كَذَبَ: مَنْ حَدَّثَكَ أَنَّ مُحَمَّدًا جرَأَى رَبَّهُ فَقَدْ كَذَبَ، ثُمَّ قَرأَتْ﴿لاَ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ﴾، ﴿وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللهُ إِلاَّ وَحْيًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ﴾؛ وَمَنْ حَدَّثَكَ أَنَّهُ یَعْلَمُ مَا فِی غَدٍ فَقَدْ كَذَبَ، ثُمَّ قَرَأَتْ ﴿وَمَا تَدۡرِی نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ﴾؛ وَمَنْ حَدَّثَكَ أَنَّهُ كَتَمَ فَقَدْ كَذَبَ، ثُمَّ قَرَأَتْ﴿يَأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ﴾الآیة؛ وَلكِنَّهُ رَأَى جِبْرِیلَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی صُورَتِهِ مَرَّتَیْنِ» [۱۲۵].
یعنی: «مسروق گوید: به (حضرت) عایشه گفتم: اى مادر محترم! آیا محمّد جپروردگارش را رؤیت کرده است؟ عایشه گفت: از این سؤال شما بدنم به لرزه درآمد، شما به سه موضوع چه کار دارى هرکس در مورد آنها با شما صحبت کند حتماً دروغ مىگوید:
اوّل: کسى که بگوید: محمّد پروردگارش را دیده است حتماً دروغ گفته است، آنگاه عایشه این آیهها را خواند (چشمها قدرت درک و دیدن خداوند را ندارند امّا خداوند چشمها را مىبیند، لطیف است و کسى قدرت درک او را بصورت احاطه ندارد) و آگاه به همه امور است [۱۲۶]. و (هیچ انسانى شایستگى آن را ندارد که خداوند با او گفتگو کند، مگر اینکه به صورت فرستادن پیام، یا از پشت پرده باشد) [۱۲۷].
دوم: کسى که به شما بگوید: مىدانم فردا چه خواهد شد حتماً دروغ گفته است، عایشه این آیه را خواند (هیچ نفسى نمىداند که فردا چه خواهد کرد و سرانجام او چیست) [۱۲۸].
سوم: کسى که به شما بگوید: پیغمبر جچیزى را از دستورات خدا پنهان نموده و آن را به مردم ابلاغ نکرده است، حتماً دروغ گفته است، آنگاه عایشه این آیه را قرائت نمود (اى رسول خدا ابلاغ کن آنچه که از جانب پروردگارت برایت آمده است). (بعداً عایشه گفت:) امّا پیغمبر جدوبار جبرئیل÷را در شکل و صورت واقعى که دارد دیده است.
۱۱۲- حدیث: «عَائِشَةَ قَالَتْ مَنْ زَعَمَ أَنَّ مُحَمَّدًا رَأَى رَبَّهُ فَقَدْ أَعْظَمَ، ولكِنْ قد رَأى جِبْرِیلَ فِی صُورَتِهِ، وَخَلْقُهُ سَادٌّ مَا بَیْنَ الأُفُقِ» [۱۲۹].
یعنی: «حضرت عایشه گوید: کسى که گمان کند محمّد جپروردگارش را دیده است، خود را به امر خطرناکى دچار نموده است، ولى پیغمبر ججبرئیل را بر صورت واقعى او دید که شکل و قیافهاش کنار آسمان را پوشانیده بود».
[۱۲۵]- أخرجه البخاری فی: ۶۵ كتاب التفسیر: ۵۳ سورة النجم: ۱ باب حدثنا یحیى حدثنا وكیع. [۱۲۶]- [سورة الأنعام: ۱۰۲]. [۱۲۷]- [سورة: الشوری: ۵۱]. [۱۲۸]- [سورة لقمان: ۳۴]. [۱۲۹]- أخرجه البخاری فی: ۵۹ كتاب بدء الخلق: ۷ باب إذا قال أحدكم آمین والملائكة فی السماء.