باب ۵۹: کسى که با قسم دروغ حق مسلمانى را ضایع کند به آتش دوزخ مجازات مى‌شود
۸۴- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍس، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ جمَنْ حَلَفَ یَمینٍ صَبْرٍ لِیَقْتَطِعَ بِها مَالَ امْرِىءٍ مُسْلِمٍ، لَقِیَ اللهَ وَهُوَ عَلَیْهِ غَضْبانُ فَأَنْزَلَ اللهُ تَصْدیقَ ذَلِكَ ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ﴾إِلى آخر الآیة؛ قَالَ فَدَخَلَ الأَشْعَثُ بْنُ قَیْسٍ وَقَالَ: ما یُحَدِّثُكُمْ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمنِ قُلْنا: كَذا وَكَذا، قَالَ فیَّ أُنْزِلَتْ: كانَتْ لی بِئْرٌ فی أَرْضِ ابْنِ عَمٍّ لی، قَالَ النَّبِیُّ ج: بَیِّنَتُكَ أَوْ یَمینُهُ؛ فَقُلْتُ: إِذًا یَحْلِفَ یا رَسُول اللهِ؛ فَقالَ النَّبِیُّ ج: مَنْ حَلَفَ عَلى یَمینِ صَبْرٍ یَقْتَطِعُ بِها مَالَ امْرِىءٍ مُسْلِمٍ، وَهُوَ فِیها فاجِرٌ لَقِیَ اللهَ وَهُوَ عَلَیْهِ غَضْبانُ» [۹۰].
یعنی: «ابن مسعود گوید: پیغمبر جفرمود: کسى که پیش قاضى یا حاکم به دروغ قسم مى‌خورد و با این قسم دروغ قسمتى از مال یک مسلمان را تصرف مى‌نماید، هنگامى که به حضور خداوند مى‌رسد خداوند به شدت از او خشمگین است. خداوند متعال در تأیید این فرموده پیغمبر جاین آیه را نازل نمود: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٧٧﴾[آل عمران: ۷۷].
یعنی: «کسانى که پیمان الهى و سوگندهاى خود را (به نام مقدس او) با بهاى کمى معامله مى‌کنند بهره‌اى در آخرت نخواهند داشت و خداوند با آنان سخن نمى‌گوید و به آنان در آخرت نمى‌نگرد و آن‌ها را (از گناه) پاک نمى‌کند و عذاب دردناکى براى آن‌ها است».
ابن مسـعود گوید: (وقتى که این حدیث را براى مردم بیان مى‌کردم) اشعث بن قیس داخل شد و گفت: ابو عبدالرحمن (ابن مسـعود) چـه مى‌گوید؟ حاضرین در مجلس جواب دادند که این حدیث را از پیغمبر جروایت مى‌کند، اشعث گفت: (راست مى‌گوید) این آیه در مورد من نازل شد، من چاه آبى در زمین پسر عمویم داشتم (که پسر عمویم آن را از من غصب کرده بود موضوع را به پیغمبر جگفتم) پیغمبر جفرمود: یا باید تو شاهد و دلیلى داشته باشى، یا او قسم بخورد. اشعث گوید: گفتم: اى رسول خدا! حتماً او قسم مى‌خورد، پیغمبر جفرمود: کسى که پیش (حاکم یا قاضى) به دروغ قسم بخورد تا مال مسلمانان را به وسیله آن تصرف و غصب کند، فاسق و گناهـکار است، و هنگامى که به حضـور خداوند مى‌رسد خداوند به شدت از او عصبانى است.
«یمین صبر: قسمى است که پیش قاضى به منظور تصرف مال کسى به دروغ یاد مى‌شود. خلاق: سهم و نصیب».
[۹۰]- أخرجه البخاری فی: ۶۵ كتاب التفسیر: ۳ سورة آل عمران ۳ باب إن الذین یشترون بعهد الله.