باب ۱۲: درباره غسل میت
۵۴۴- حدیث: «أُمَّ عَطِیَّةَ الأَنْصَارِیَّةِ قَالَتْ: دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللهِ جحینَ تُوُفِّیَتِ ابْنَتُهُ فَقَالَ: اغْسِلْنَهَا ثَلاَثًا أَوْ خَمْسًا أَوْ أَكْثَرَ مِنْ ذلِكَ، إِنْ رَأَیْتُنَّ ذلِكَ، بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَاجْعَلْنَ فِی الآخِرَةِ كَافُورًا أَوْ شَیْئًا مِنْ كَافورٍ، فَإِذَا فَرَغْتُنَّ فَآذِنَّنِی فَلَمَّا اذنَّاهُ، فَأَعْطَانَا حَقْوَهُ فَقَالَ: أَشْعرْنَهَا إِیَّاهُ تَعْنِی إِزَارَهُ» [۵۹۷].
یعنی: «امّ عطیه انصارى گوید: وقتى که دختر پیغمبر ج(زینب) فوت نمود، پیغمبر ج، پیش ما آمد و فرمود: او را سه یا پنج بار یا بیشتر اگر لازم دانستید با آب و سدر بشویید (تا بهتر تمیز شود) و آخرین بار او را با کافور یا با مقدارى کافور (تردید از راوى است) بشویید (تا خوش بو باشد) وقتى که از شستن آن فارغ شدید به من اطّلاع دهید. همین که از شستن جنازه فارغ شدیم، پیغمبر جرا باخبر نمودیم، پیغمبر جپیراهن خود را به ما داد و فرمود: این را بر تنش کنید»، (به نحوى که چیز دیگرى در زیر آن قرار نگیرد).
«حقو: پیراهن یا هر جامه‌اى که بدن را بپوشاند».
۵۴۵- حدیث: «أُمِّ عَطِیَّةَ الأَنْصَارِیَّةِ، قَالَتْ: دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللهِ جوَنَحْنُ نَغْسِلُ ابْنَتَهُ، فَقَالَ: اغْسِلْنَهَا ثَلاَثًا أَوْ خَمْسًا أَوْ أَكْثَرَ مِنْ ذلِكَ بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَاجْعَلْنَ فِی الآخِرَةِ كَافُورًا، فَإِذَا فَرَغْتُنَّ فَآذِنَّنِی فَلَمَّا فَرَغْنَا آذَنَّاهُ فَأَلْقَى إِلَیْنَا حَقْوَهُ فَقَالَ: «أَشْعِرْنَهَا إِیَّاهُ».
فَقَالَ أَیُّوبُ (أَحَد الرواة): وَحَدَّثَتْنِی حَفْصَةُ بِمِثْلِ حَدِیثِ مُحَمَّدٍ، وَكَانَ فِی حَدِیثِ حَفْصَةَ اغْسِلْنَهَا وِتْرًا َكَانَ فِیهِ ثَلاَثًا أَوْ خَمْسًا أَوْ سَبْعًا وَكَانَ فِیهِ أَنَّهُ قَالَ: ابْدَأْنَ بِمَیَامِنِهَا وَمَواضِعِ الْوُضُوءِ مِنْهَا وَكَانَ فِیهِ، أَنَّ أُمَّ عَطِیَّةَ قَالَتْ: وَمَشَطْنَاهَا ثَلاَثَةَ قُرُونٍ» [۵۹۸].
یعنی: «امّ عطیه انصارى گوید: وقتى که ما دختر پیغمبر ج(زینب) را غسل میت مى‌دادیم پیغمبر جپیش ما آمد، فرمود: او را سه یا پنج بار یا بیشتر از آن با آب و سدر بشویید و آخرین بار او را با کافور بشویید، و وقتى که فارغ شدید به من اطّلاع دهید. وقتى که از غسلش فارغ شدیم پیغمبر جرا خبرکردیم، پیراهنش را براى ما انداخت و فرمود: این را بر تنش کنید، ایوب یکى از راویان حدیث گوید: که حفصه (دختر سیرین) عین حدیث محمّد (حدیث قبلى) را برایم روایت نمود، ولى در حدیث حفصه اضافه بر روایت قبلى این جملات هم وجود داشت (تعداد بارهایى که شسته مى‌شود فرد باشد)، (سه بار یا پنج بار یا هفت بار باشد)، فرمود: (غسل را با شستن طرف راست و اعضایى که در وضوء شسته مى‌شوند شروع کنید)، (امّ عطیه گفت: سرش را شانه کردیم و آن را به سه دسته مفتول (بهم بافته) تقسیم نمودیم)».
۵۴۶- حدیث: «أُمِّ عَطِیَّةَ، قَالَتْ: لَمَّا غَسَّلْنَا بِنْتَ النَّبِیِّ ج، قَالَ لَنَا، وَنَحْنُ نَغْسِلُهَا: ابْدَأْنَ بِمَیَامِنِهَا وَمَوَاضِعِ الْوُضُوءِ مِنْهَا» [۵۹۹].
یعنی: «امّ عطیه گوید: در حالیکه دختر پیغمبر جرا غسل میت مى‌دادیم به ما فرمود: از طرف راستش و اعضاى وضویش شروع کنید».
[۵۹۷]- أخرجه البخاری فی: ۲۳ كتاب الجنائز: ۸ باب غسل المیت ووضوئه بالماء والسدر. [۵۹۸]- أخرجه البخاری فی: ۲۳ كتاب الجنائز: باب ما یستحب أن یغسل وترا. [۵۹۹]- أخرجه البخاری فی: ۳۳ كتاب الجنائز: ۱۱ باب مواضع الوضوء من المیت.