باب ۲۶: مستحب بودن ذکر و دعا بعد از سلام دادن نماز و چگونگى آن
۳۴۷- حدیث: «الْمُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ وَرَّادٍ، كَاتِبِ الْمُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: أَمْلَى عَلَیَّ الْمُغِیرَةُ بْنُ شُعْبَةَ فِی كِتَابٍ إِلَى مُعَاوِیَةَ، أَنَّ النَّبِیَّ جكَانَ یَقُولُ فِی دُبُرِ كلِّ صَلاَةٍ مَكْتُوبَةٍ: لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، اللَّهُمَّ لاَ مَانِعَ لِمَا أَعْطَیْتَ وَلاَ مُعْطِیَ لِمَا مَنَعْتَ، وَلاَ یَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ» [۳۸۳].
یعنی: «ورّاد کاتب مغیره بن شعبه گوید: در نامه‌اى که به معاویه مى‌نوشتم مغیره گفت بنویس: پیغمبر جبعد از هر نماز واجبى (این دعاها را مى‌خواند و) مى‌گفت: هیچ معبود به حقى نیست جز ذات الله که یگانه و بى‌همتا است و انبازى ندارد، هر ملک و قدرتى که هست از آن اوست و هر سپاس و ستایشى که باشد، مخصوص و سزاوار او است و او بر تمام اشیاء مسلط و بر تمام کارها توانا است، خداوندا! چیزى که تو ببخشى کسى نمى‌تواند جلو آن را بگیرد، و چیزى که تو مانع آن باشى کسى قادر نیست آن را ببخشد، ثروت ثروتمندان نمى‌تواند به عوض تو به آنان فایده‌اى برساند، (و خلاء بى‌ایمانى را پر کند)».
۳۴۸- حدیث: «أَبِی هُرَیْرَةَس، قَالَ: جَاءَ الْفُقَرَاءِ إِلَى النَّبِیِّ ج، فَقَالُوا: ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ مِنَ الأَمْوالِ بِالدَّرَجَاتِ الْعُلاَ وَالنَّعِیمِ الْمُقِیمِ، یُصَلُّونَ كمَا نُصَلِّی وَیَصُومُونَ كَمَا نَصُومُ، وَلَهُم فَضْلٌ مِنْ أَمْوَالٍ یَحُجُّونَ بِهَا وَیَعْتَمِرُونَ، وَیُجَاهِدُونَ وَیَتَصَدَّقُونَ قَالَ: أَلاَ أُحَدِّثكُمْ بِمَا إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِ أَدْرَكْتُمْ مَنْ سَبَقَكُمْ وَلَمْ یُدْرِكْكُمْ أَحَدٌ بَعْدَكُمْ، وَكُنْتُمْ خَیْرَ مَنْ أَنْتُمْ بَیْنَ ظَهْرَانَیْهِمْ، إِلاَّ مَنْ عَمِلَ مِثْلَهُ تُسبِّحُونَ وَتَحْمَدُونَ وَتكبِّرُونَ خَلْفَ كُلِّ صَلاَةٍ ثَلاَثًا وَثَلاَثِینَ، فَاخْتَلَفْنَا بَیْنَنَا، فَقَالَ بَعْضُنَا نُسَبِّحُ ثَلاَثًا وَثَلاَثِینَ وَنَحْمَدُ ثَلاَثًا وَثَلاَثِینَ وَنكَبِّرُ أَرْبَعًا وَثَلاَثِینَ فَرَجَعْتُ إِلَیْهِ فَقَالَ: تَقُولُ: سُبْحَانَ اللهِ وَالْحَمْدُ للهِ وَاللهُ أَكْبَرُ، حَتَّى یَكُونَ مِنْهُنَّ كُلِّهِنَّ ثَلاَثًا وَثَلاَثِینَ» [۳۸۴].
یعنی: «ابوهریره گوید: عدّه‌اى از فقرا پیش پیغمبر جآمدند، گفتند: کسانى که داراى مال و ثروت فراوان هستند هم به مقام و درجات بالاى معنوى رسیده‌اند و هم از نعمت و ثروت دنیا بهره‌مند مى‌باشند.
همانگونه که ما نماز مى‌خوانیم و روزه مى‌گیریم ایشان هم نماز مى‌خوانند و روزه مى‌گیرند، و علاوه بر آن مال فراوانى دارند که با آن حج و عمره و جهاد و زکات و نیکى و احسان انجام مى‌دهند.
پیغمبر جفرمود: آیا چیزى را به شما بگویم که اگر به آن عمل کنید، به کسانى که از شما سبقت گرفته‌اند و جلوتر هستند برسید و کسانى که بعد از شما هستند هرگز نتوانند به شما برسند و شما بهترین کسانى باشید که در میان آنان زندگى مى‌نمایید، مگر کسانى که مانند شما به گفته من عمل کنند؟ پس شما بعد از هر نماز واجبى سى و سه بار سـبحان الله و سى و سه بار الحمد لله و سى و سه بار الله‌اکبر را بگویید. ابو هریره گوید: ما خودمان اختلاف نظر پیدا کردیم عدّه‌اى گفتند: سى و سه بار سبحان الله و سى و سه بار الحمد لله و سى و چهار بار الله‌اکبر را مى‌گویم، ابو هریره گوید: من در این مورد به پیغمبر جمراجعه کردم فرمود: هریک از آن‌ها را سى و سه بار بگویید».
«دثور: مال فراوان».
[۳۸۳]- أخرجه البخاری فی: ۱۰ كتاب الأذان: ۱۵۵ باب الذكر بعد الصلاة. [۳۸۴]- أخرجه البخاری فی: ۱۰ كتاب الأذان: ۱۵۵ باب الذكر بعد الصلاة.